Het eerste kwartaal van 2020 zal de geschiedenisboeken ingaan

9 april 2020 

Auteur: Vincent Coppée, fondsbeheerder bij Argenta Asset Management

De eerste drie maanden van dit jaar zullen nog lang in het geheugen van beleggers blijven ronddwalen. De laatste keer dat we zo’n hoge volatiliteit en zoveel schommelingen op de financiële markten hebben meegemaakt, was bij de crisis van 2008. Zowel de omvang als de snelheid van de daling van de markten heeft veel beleggers met verstomming geslagen.

Voor we de oorzaken van deze crisis in detail bespreken, zetten we een aantal cijfers op een rij. Dit kwartaal heeft twee zeer verschillende gezichten getoond. Daarom maken we een onderscheid tussen de eerste zes weken van het jaar en de rest van deze periode.

De aandelenmarkten 

Rendement in Euro 1.1.2020 tot 15.2.2020 16.2.2020 tot 31.3.2020 Kwartaal
MSCI World (wereldaandelen) +6,7 % -24,7 % -19,6 %
S&P 500 (Amerikaanse aandelen) +8,5 % -24,2 % -17,7 %
MSCI Europe (Europese aandelen) +3,4 % -25,1 % -22,6 %
Topix (Japanse aandelen) +1,4 % -16,1 % -15 %
Opkomende markten +1,7 % -27,9 % -26,7 %
China +4,8 % -11,9 % -7,7 %
India +4,9 % -32,3 % -29,1 %

Gedurende het eerste deel van het kwartaal was er een stijging op alle beurzen. In de Verenigde Staten was die het sterkst, terwijl Japan de hekkensluiter was. Op de opkomende markten was de evolutie meer bescheiden, met uitzondering van China en India. De Amerikaanse beurs profiteerde alweer van de uitstekende prestatie van de technologische sector. Europa, Japan en de opkomende markten deden het relatief gezien zwakker, onder andere doordat financiële bedrijven, oliebedrijven en ‘oude’ industriële bedrijven (auto- en staalindustrie, chemie) hier een zwaarder gewicht hebben.

Na midden februari hebben de markten wereldwijd een snelle en brutale daling meegemaakt. Die ging gepaard met een ontsporing van de volatiliteit, een klassiek kenmerk van paniekgedrag bij de beleggers. Dit eerste kwartaal heeft de twijfelachtige eer om het meest desastreuze te zijn sinds de financiële crisis van 2008.

We noteren nochtans de relatief goede prestatie van de Chinese beurs tegenover andere indexen. We komen hierop terug wanneer we ingaan op de gebeurtenissen die verantwoordelijk zijn voor de huidige crisis. 

De obligatiemarkten

Tot midden februari bleven de obligaties stabiel. Nadien hebben de verschillende vastrentende activaklassen uiteenlopend gedrag vertoond.

Bedrijfsobligaties hebben zwaar geleden onder de paniek/verkoopsgolf bij beleggers. Hoogrentende obligaties (‘high yield’) in het bijzonder, omwille van hun meer fragiele financiële gezondheid, stonden onder hoge verkoopsdruk. De grafiek hieronder illustreert de omvang van de daling in de Eurozone: -6,6 % voor kwalitatieve bedrijfsobligaties (‘Investment Grade’) en -16 % voor hoogrentende obligaties. Het gebrek aan liquiditeit in de markt heeft de situatie nog erger gemaakt, wat een interventie van de centrale banken onvermijdelijk maakte (lees verder onder de grafiek).

Bedrijfsobligaties Europa

Obligaties uit de opkomende markten zijn ook sterk achteruitgegaan omwille van de kapitaaluitstroom, de sterk gedaalde olieprijs en de verzwakking van de lokale munten. Omgerekend in euro nadert de daling 15 % voor de globale obligatie-index van de opkomende markten.

Voor staatsobligaties waren de resultaten uiteenlopend. Zoals de grafiek hieronder aantoont, hebben staatsobligaties die bestempeld zijn als ‘toevluchtsoord’ zoals Duitsland of de Verenigde Staten beter weerstand geboden of zijn die zelfs gestegen. Landen uit de Europese periferie (in dit artikel bedoelen we Spanje, Italië en Portugal) daarentegen, of landen waarvan de munt onder sterke druk is gekomen zoals Noorwegen of Polen, zijn niet aan de correctie ontsnapt. Opmerkelijk is dat sinds de interventie van de ECB en de uitbreiding van haar obligatoir inkoopprogramma (waarover hieronder meer) de rendementsverschillen (‘spreads’) tussen Duitsland en de periferie opnieuw gekrompen zijn. Dat zien we in de grafiek hieronder met onder andere de sterke recente stijging van Italiaanse obligaties.

Obligatiekoersen in Europa en VS in Euro

De doorslaggevende factoren achter de evolutie van de markten 

We moeten hier ook een onderscheid maken tussen de factoren die de markt hebben beïnvloed aan het begin van het jaar enerzijds en vanaf midden februari anderzijds.

De beheerbeslissingen binnen de kernfondsen 

Hieronder volgt een overzicht van de beheerbeslissingen die we in de loop van het kwartaal namen.

Vooruitzichten

Zolang de verspreiding van Covid-19 zich doorzet, zullen de markten volatiel blijven. De gecoördineerde inspanningen van de monetaire en publieke overheden wereldwijd zullen vroeg of laat wel een positief effect hebben en helpen om de economie te beschermen. De omvang van de genomen maatregelen is immers ongezien en bedraagt enkele percentagepunten van het wereldwijde bruto product.

Daarnaast zijn de waarderingen op de beurzen weer aantrekkelijker geworden, zelfs in het geval van een forse vermindering van de bedrijfswinsten op korte termijn. Dit heeft ons geleid om recent een deel van de opgehoopte liquiditeiten te herinvesteren.

In het beheer van onze kernfondsen zorgen we voor een gezond evenwicht. Enerzijds zorgen we voor voldoende onderliggende instrumenten die als gedeeltelijke buffer dienen wanneer de markten meer turbulentie zouden vertonen. Anderzijds zorgen we ervoor dat we zodanig gepositioneerd zijn dat we ook mee kunnen profiteren van een potentiële heropleving. Dat is minstens even belangrijk.