Het eerste kwartaal van 2020 zal de geschiedenisboeken ingaan

In het begin van 2020 heerste er een sfeer van algemeen optimisme op de financiële markten. Het goede nieuws uit de tweede helft van 2019 ondersteunde nog altijd de moed van de beleggers: adempauze in de handelsoorlog, minder vrees voor een ‘harde’ brexit, en een ondersteunend monetair beleid van de centrale banken. De gepubliceerde economische cijfers bevestigden een scenario van economische groeiherstel.

Alle indicatoren bevonden zich boven 50, wat duidt op toenemende groei, behalve in Japan en vooral in China, dat toen al diende als ‘kanarie in de steenkoolmijn’.

De bedrijfsresultaten gepubliceerd voor het vierde kwartaal van 2019 en de winstvooruitzichten voor 2020 ondersteunden ook de positieve trend.

De situatie is abrupt gekanteld in de tweede helft van het kwartaal. In de eerste weken van het jaar maakten de markten zich weinig zorgen over de verspreiding van een nieuwe vorm van een virus in China. Het leek aanvankelijk op een agressievere versie van de griep en bleef binnen de Chinese landsgrenzen, voornamelijk zelfs in één provincie. Maar deze zogenaamd banale ziekte met beperkte effecten muteerde in een wereldwijde pandemie, veel dodelijker dan de klassieke griep. Het zou de geschiedenis ingaan onder de naam COVID-19.

Italië werd als eerste Europees land getroffen, nadien heel Europa, de Verenigde Staten en uiteindelijk de hele wereld (201 landen en gebieden). Om te proberen de verspreiding in te dijken, hebben talrijke landen een (min of meer strikte) lockdown opgelegd, die nu tussen 1,5 en 2 miljard mensen treft. Het rechtstreekse gevolg van deze maatregelen was de plotse stilstand van de wereldwijde economie, waarbij diverse economische indicatoren drastisch daalden.

Deze plotse daling heeft logischerwijze een sterke invloed gehad op alle activaklassen. De volgorde van daling heeft de evolutie van het virus gevolgd: de Chinese beurs werd als eerste getroffen, dan Europa en de VS. Toch een lichtje aan het einde van de tunnel: daar waar het aantal nieuwe gevallen vertraagt beginnen de aandelen zich te herstellen, zoals we kunnen zien in China.

De centrale banken en overheden zijn gelukkig niet passief blijven toekijken tijdens deze crisis. De drastische maatregelen die ze de laatste weken hebben genomen zijn ongezien in de economische geschiedenis en overtreffen ruim de maatregelen die in 2008 genomen werden. Een paar voorbeelden:

Monetair beleid:

• Federal Reserve (Amerikaanse centrale bank): renteverlaging naar bijna 0 %, nieuw Quantitative Easing-programma (= QE: versoepeling monetair beleid): aankoop voor minstens 700 miljard dollar obligaties in de volgende maanden)
• Europese Centrale Bank: verhoging van het bestaande QE-programma met 750 miljard euro met een focus op bedrijfsobligaties, extra aankopen van overheidsobligaties uit de periferie
• Bank van Engeland: verlaging van de rentevoet naar een historisch dieptepunt van 0,25 %, nieuwe leningsfaciliteit voor kleine en middelgrote ondernemingen
• Bank van Japan: verdubbeling van de maandelijkse aandelen aankopen, eenjarige nulprocentleningen voor financiële instellingen
• …

Fiscaal en budgetair beleid:

• In de Verengide Staten hebben de republikeinen en de democraten een akkoord gevonden om voor meer dan 2000 miljard dollar steun te voorzien voor de Amerikaanse economie, om de Amerikaanse werknemers en bedrijven te ondersteunen om deze moeilijke periode te overbruggen.
• Italië heeft een reddingspakket opgezet van 25 miljard euro. Dat zal gebruikt worden om onder andere 500 euro per persoon te betalen aan zelfstandigen, steun voor kmo’s, cash bonussen voor mensen die blijven werken tijdens de lockdown en extra financiering voor het gezondheidssysteem.
• Spanje kondigde voor 100 miljard euro aan staatsgaranties op leningen van getroffen ondernemingen aan en 17 miljard euro aan andere steunmaatregelen
• Duitsland heeft 500 miljard euro beschikbaar gesteld voor leningen aan ondernemingen die geraakt worden door de crisis.
• De Europese Commissie bereidt ook belangrijke maatregelen voor die druk onderhandeld worden tussen de lidstaten.
• …

Ondanks de hoge volatiliteit hebben de beurzen tekenen van stabilisatie getoond na de aankondiging van de noodzakelijke maatregelen. Op 27 maart 2020 heeft de Dow Jones zelfs de week afgesloten met een rendement van 12,8 %. Dat was de beste week sinds 1938.

De verslechtering van de macro-economische en financiële context heeft ons ertoe aangezet om geleidelijk aan ons gewicht in aandelen te verminderen. Dat deden we voornamelijk door de verkoop van trackers (ETF*). Zo kunnen we snel tactische beslissingen nemen binnen het beheer.

In de laatste week van maart heeft de aankondiging van massieve steunmaatregelen door centrale banken en publieke overheden ons overtuigd om geleidelijk aan onze posities in aandelen weer op te bouwen.

*ETF = Exchange Traded Fund, ook wel een tracker genoemd. Die volgt een onderliggende waarde, bijvoorbeeld een bepaalde aandelenindex.

• Op geografisch niveau

In het eerste deel van het kwartaal gaven we nog altijd de voorkeur aan Amerikaanse aandelen. Bedrijfsresultaten waren zeer positief en de risicopremie bleef aantrekkelijk. Dit ten nadele van Europa waar we nog altijd in een context van trager herstel zaten. Het gewicht in Japanse aandelen werd verlaagd: hun risicopremie was sterk gedaald, voornamelijk door een duurder geworden markt. We hebben in het bijzonder traditionele industriële en chemische waarden verkocht, want ze konden met moeite een groeiende trend hernemen.

Vanaf eind februari hebben we onze investeringen in Amerikaanse en Europese aandelen verlaagd, voornamelijk door de verkoop van trackers (ETF’s). Europa als open economie wordt sterk getroffen doordat de wereldeconomie plots stilvalt. De Verenigde Staten moeten de steilste fase van de verspreiding van het virus nog meemaken. We hebben onze positie in China behouden, want het aantal nieuwe gevallen is er zo goed als nul. Ze hebben het virus vermoedelijk onder controle en kunnen nu al werken aan het economisch herstel. We hebben onze positie in India verstevigd. Dat blijft een langetermijnovertuiging in onze portefeuilles aangezien de economie in India onafhankelijk is van de wereldwijde groei. Daarnaast is een lage olieprijs voordelig voor India.

• Op sectorniveau: versterking van onze beleggingsthema’s

Doorheen het kwartaal zijn we onze posities in onze langetermijnbeleggingsthema’s blijven versterken. Deze beweging werd nog versneld gedurende de correctiefase. We hebben immers gebruikgemaakt van de algemene daling van de markten om onze gewichten te verhogen in de thema’s waarin we sterk geloven.

Thema’s gebonden aan digitalisatie en veiligheid werden vooral verhoogd. Enerzijds geeft de verplichte lockdown van een grote deel van de bevolking en de werknemers een bijkomend elan aan de virtuele economie en telewerk. Anderzijds verhoogt de vermenigvuldiging van online activiteiten nog meer de nood aan investeringen in cyberveiligheid. Daarom hebben we vooral de thema’s van fintech en cyberveiligheid versterkt. Binnen de thema Lifestyle hebben we ook voorrang gegeven aan bedrijven die actief zijn in digitale consumptie.

We blijven tegelijkertijd de zwaarst getroffen sectoren vermijden. Zo hebben wij bijna geen blootstelling in de reisindustrie, de olie-industrie en traditionele banken.

• Behoud van een beperkte gemiddelde looptijd

De wereldwijde rentevoeten blijven historisch laag. Daarom behouden we een gemiddelde looptijd van onze obligaties die lager is dan het marktgemiddelde. Om dit te bereiken combineren we onze langetermijnposities (bedoeld voor rendement of bescherming) met kortetermijninstrumenten.

We hebben bijvoorbeeld in Floating Rate Notes belegd. Dat zijn obligaties met een herzienbare coupon op kwartaal- of jaarbasis. Daardoor worden ze bijna niet geïmpacteerd door stijgende rentevoeten.

• Verlaging van onze posities in hoogrentende obligaties in de VS

De coronacrisis ging gepaard met een duizelingwekkende daling van de olieprijzen. Deze beweging werd versterkt door de wil van Saudi-Arabië om zijn productie te verhogen in een prijzenoorlog met Rusland. 10 % van de bedrijven in de Amerikaanse markt van hoogrentende obligaties is actief in de oliesector, die het bijzonder moeilijk heeft in de huidige context. Daarom hebben we besloten om begin maart ons fonds waarmee we in dit segment beleggen, te liquideren. 

• Versterking van onze posities in veilige havens

Om de risicograad in onze portefeuilles verder te verlagen hebben we van eind februari tot midden maart onze posities in Duitse en Amerikaanse staatsobligaties verhoogd. Deze schuldpapieren zijn geliefd bij investeerders die zoeken naar bijkomende bescherming in hun beleggingen. Ze worden aanzien als ‘safe haven’.

In de twee laatste weken van maart hebben we onze posities in Amerikaanse staatsobligaties weer verlaagd en gearbitreerd naar obligaties van de Europese periferie. Zo willen we enerzijds het muntrisico naar de dollar in de portefeuilles verlagen en anderzijds profiteren van de monetaire steun van de Europese Centrale Bank binnen de eurozone.

• Versterken en blijven behouden van onze posities in opkomende obligaties

In januari hadden we onze investeringen in obligaties uit opkomende landen versterkt. Ons doel was om volop te kunnen profiteren van het renteverschil ten opzichte van ontwikkelde landen.

Ondanks de relatief grote correctie op de activaklasse hebben we onze posities behouden. Opkomende obligaties kunnen ook profiteren van een eventuele verzwakking van de Amerikaanse dollar.

• Gebruikmaken van de geboden opportuniteiten in de markt

Elke periode van crisis en hoge volatiliteit biedt beleggingskansen, en we willen daar ook van profiteren. Zo hebben we onze blootstelling aan Italiaanse en Spaanse staatsobligaties verhoogd. Deze twee landen zijn onder druk gezet omdat ze bijzonder hard getroffen worden door het coronavirus. Nochtans heeft de ECB duidelijk gesignaleerd dat ze haar volledige steun zou geven aan hun economie, onder andere door massaal staatsobligaties aan te kopen.

We hebben ook onze posities in Poolse staatsobligaties verhoogd. Ze stonden onder zware druk, samen met de Zloty (de Poolse munt), die negatief is gecorreleerd aan de dollar. We beschouwen de Amerikaanse munt als overgewaardeerd op dit moment.)

Ten slotte hebben we besloten om onze blootstelling aan de Amerikaanse dollar gevoelig te verlagen. We hebben bijkomend Poolse obligaties aangekocht en opkomende obligaties die traditioneel profiteren van een verzwakking van de Amerikaanse dollar. En we hebben ook gebruikgemaakt van dekkingsinstrumenten in de vorm van termijncontracten (futures).

De dollar werd sterk bevoordeeld door zijn statuut als toevluchtsoord in de maand maart. Het kleiner wordende renteverschil tussen de VS en Europa impliceert dat de dollar vandaag te hoog staat gewaardeerd. Bovendien zou het vooruitzicht van een herstel van de wereldeconomie later dit jaar de voorzichtige beleggingen in de Amerikaanse munt minder nodig maken.