Oktober, meer van hetzelfde?

De beurzen hebben er weer een bewogen maand opzitten. Nadat de MSCI World eerst sterk terugviel herstelde hij tegen het einde van de maand om op een gelijkaardig niveau te eindigen dan waar we begonnen zijn. De volatiliteit die we opnieuw zagen in oktober is een terugkerend fenomeen dit jaar. Al verschillende keren gingen de beurzen mooi hoger om dan gevolgd te worden door een serieuze correctie of vice versa. Maar ondanks de negatieve berichtgeving die we bijna dagelijks zien in de media en de nervositeit die leeft bij veel beleggers staan de wereldwijde aandelen vandaag wel meer dan 10 % hoger dan in het begin van het jaar.

Ook de obligatierentes kenden een zeer bewogen verloop in oktober. De tienjarige Amerikaanse staatsobligaties bereikten hun hoogste niveau in 16 jaar. 5 % rente op Amerikaanse overheidsschuld is een niveau dat we ons de voorbije 10 jaar niet meer konden voorstellen. In de weken nadien viel de rente echter al rap terug, -0,50 % op een kleine twee weken. Dit is opnieuw een zeer snelle rente evolutie die een mooie meerwaarde opleverde voor obligatiebeleggers.

Vandaag noteert de 10-jaars rente in de VS terug rond de 4,5 % haar historisch gemiddelde als we kijken naar de data sinds 1798. Van hieruit kan de rente dus nog alle kanten uit. Wat wel duidelijk wordt is dat de lopende rendementen vandaag terug veel interessanter zijn dan het afgelopen decennium. 

De spanningen in Israël en Palestina, die sinds oktober escaleerden, hebben een directe impact op de olieprijzen. Saudi-Arabië en Iran horen bij de landen met de grootste olievoorraden en productiecapaciteit ter wereld. De ongerustheid op de energiemarkten door de heropflakkering van het conflict kunnen we zien aan de olieprijs. In de dagen na de aanslag door Hamas steeg de prijs van 84,5$ tot 92,5$ per vat.

Sindsdien zijn de olieprijzen wel terug gedaald. De andere grote spelers in het Midden-Oosten houden zich voorlopig veelal afzijdig in het conflict, we denken dan bijvoorbeeld aan Saudi-Arabië. Ook de VS produceert vandaag meer vaten olie per dag dan het ooit gedaan heeft. Deze olie die in de VS geproduceerd wordt, wordt ook onmiddellijk gebruikt: de strategische reserves blijven er namelijk laag. Maar wat de olieprijs in de tweede helft van oktober vooral onder druk zet is de dalende wereldwijde vraag door de lage economische groeiverwachtingen.

Wat vooral heel duidelijk is in de oliemarkt is hoe onstabiel de situatie er blijft. Nieuwe schokken aan de kant van de productie, zoals bijvoorbeeld een extra escalatie in het Midden-Oosten. Of verandering in de wereldwijde vraag, kunnen en hebben een grote impact op de olie en energieprijzen wereldwijd. Deze zijn op hun beurt weer heel bepalend voor de inflatie en toekomstige economische groei. 

Als we gaan kijken naar de inflatiecijfers zien we dat al een sterke daling zich heeft voorgedaan vertrekkend van de extreme niveaus van 2022. Waarbij de VS als eerste de daling heeft ingezet, maar het inflatieniveau nu wel stabiliseert net onder de 4 %, boven de doelstelling van de Fed. In Europa zien we een inhaalbeweging, de inflatie daalt er snel verder en benadert nu de 3 %. 

De onzekerheid rond inflatie blijft echter groot. Als de olieprijzen opnieuw zouden beginnen stijgen kan dit de dalende trend zeker verstoren. Binnen Europa is de inflatie breed verspreid over alle facetten van de economie. De zwakkere euro maakt grondstoffen die meestal in dollar worden aangekocht duurder. De energieafhankelijkheid van het buitenland speelt ook een belangrijke rol voor Europa. We moeten dus rekeninghouden met een inflatie die mogelijks hoger blijft dan de doelstellingen van de centrale banken. De vraag zal dus zijn of de centrale banken die hogere inflatie zullen gedogen omdat de economie er ook zwakker voorstaat of gaan ze door met het bestrijden van de inflatie.  

Belangrijk om te zien is dat de door de markt verwachte inflatie sterk gedaald is de afgelopen maand, zeker in Europa. De markt houdt er nu dus rekening mee dat het gemiddelde inflatieniveau in de komende 5 jaar slechts 2,3 % zal zijn in zowel de EU als in de VS. Hieruit zouden we kunnen afleiden dat in de ogen van de markt de centrale banken waarschijnlijk in hun opzet zijn geslaagd. Door het gevoerde restrictief monetair beleid en de belofte om de rente nog een lange tijd op dit hoog niveau te houden wordt nu verwacht dat de ECB en de Fed hun inflatiedoelstelling zullen halen. 

Het restrictieve beleid van de ECB en Fed heeft er echter niet enkel voor gezorgd dat de inflatie naar beneden gekomen is, het heeft dit gedaan door een sterke rem op de economische groei te zetten. Dit kunnen we zien in de onderstaande grafiek waarin we het vertrouwen van de aankoopdirecteuren kunnen waarnemen in de VS en de EU. We zien duidelijk dat dit vertrouwen gezakt is samen met de renteverhogingen van beide centrale banken. Een niveau onder de 50, wat duidelijk zichtbaar is in de EU, duid hierbij op een groeivertraging. 

In oktober kwam ook opnieuw het resultaten seizoen op gang en dat bracht weer heel wat verrassingen met zich mee. Een van de belangrijkste bevindingen dit resultatenseizoen was dat bedrijven die negatief verrasten daar zeer sterk voor afgestraft werden. De koersen van bedrijven die resultaten publiceerden die minder goed waren dan verwacht daalden gemiddeld meer dan 5 %. Dit is de sterkste negatieve reactie sinds 2011. Winstcijfers blijven dus zeer belangrijk voor de markt, die zeer zenuwachtig reageert op negatieve verrassingen.

Net zoals vorige maand blijven wij een onderweging in aandelen het meest gepast vinden. De druk van de hoge rentevoeten blijft wegen op de consumenten, die nu bijvoorbeeld al meer dan 7,5 % interest moet betalen op zijn hypotheek in de VS en op de bedrijven. De macro economische indicatoren blijven aangeven dat we ons waarschijnlijk al in een recessie bevinden en dit terwijl inflatie nog altijd boven de doelstellingen van de centrale banken blijft hangen. Neem daarbij het moeilijke resultaten seizoen, waarin er een zeer ruime dispersie is tussen de bedrijven en de negatieve verrassingen zeer sterk afgestraft worden. Daarom houden wij momenteel een onderweging van 7 % aan in aandelen.

Langs de andere kant zijn we overwogen in obligaties en cash. Dankzij de hogere lopende rendementen zijn vastrentende activa vandaag interessanter als belegging.