What a wonderful world this could be

Met behulp van een stevige set oordoppen en dito oogkleppen weten de financiële markten zich voorlopig te onttrekken aan oplopende geopolitieke spanningen en een karrenvracht verontrustend nieuws.

Is dit een uit de hand gelopen vorm van escapisme? Een naïeve ontkenning van de grimmige realiteit, zoals die typisch aan een Icarus-val voorafgaat? Of hebben de beurzen gelijk om over de waan de dag heen te stappen en zich te concentreren op de fundamentele trends? 

De robuuste bedrijfsresultaten op Wall Street tijdens het eerste kwartaal van 2025, de opwaartse herzieningen van de toekomstige winstgroei en de matige inflatiedruk leggen een stevig fundament onder de beurskoersen. Terwijl enkele specifieke aanpassingen van de voorziene bedrijfsbelastingen in Trumps uitgavenwet, The Big Beautiful Bill, meer dan een slok op een borrel kunnen schelen. 

Stevige bedrijfswinsten, gematigde inflatie – waardoor de kans op dalende beleidsrente concrete vormen kan aannemen – een bedrijfsvriendelijk investeringsklimaat en beloftevolle, nieuwe investeringsthema’s. What a wonderful world this should be…

De onzalige handelspolitiek en het chaotische beleid van Trump weerhouden de aandelenbeurzen echter van een koersexplosie. Toch wint het geloof in de toekomstige groei gestaag aan kracht, met trends die steeds nadrukkelijker wijzen in de richting van verdere automatisering (waarvan AI een belangrijk onderdeel uitmaakt) en een wending van het economische draaiboek in Europa, veroorzaakt door een versnelling van de defensie-uitgaven en het expansievere budgettaire beleid in Duitsland.

De verwachte ontwikkelingen in het groeipad op de Amerikaanse beurzen bevestigen de investeringsaccenten die we in het verleden al hebben gelegd, met stevige overwegingen in de kwalitatief sterke bedrijven uit de technologiesector, meer bepaald in semiconductoren, AI, robotica en automatisatie. Het investeringsthema in Europa is relatief nieuw, maar de nodige accentverschuivingen in de richting van de defensiesector en specifieke bedrijven waarmee Europa weerwerk kan bieden tegen de groeiende overmacht van Amerikaanse en Chinese technologiebedrijven.   

Met nieuwe recordhoogtes voor de Europese beurzen, de FTSE-index, de S&P 500 en NASDAQ-indices (uitgedrukt in de lokale munt) bewijzen investeerders hun geloof in de toekomst. Ja, de chaotische beslissingen en impulsieve aankondigingen van de Amerikaanse president zijn zeer storend en net zo vervelend als het geluid van de vooroorlogse grasmachine van je buurman, maar je weet dat het ooit zal stoppen en je leert er intussen mee leven. 

De Europese beursindex krijgt vooral ondersteuning uit de hoek van de defensie- en bankensector. Laatstgenoemde doet haar voordeel met het verschil tussen interbancaire rente en de vergoeding voor spaarproducten. Als de ECB zou overgaan tot substantiële dalingen van de beleidsrente, valt die ondersteunende factor weg.

Vanzelfsprekend zijn we ons bewust van de vervaarlijke klip die we nog moeten omzeilen: de handelsgeschillen tussen de eurozone en de VS moeten hun beslag vinden in onderhandelde (of opgelegde) tarieven, ergens begin augustus.

Voor alle duidelijkheid: we vrezen niet zozeer voor de Europese bedrijven, maar wel voor de mogelijke gevolgen voor de Amerikaanse economie. De VS is niet in staat om de lokale productie voldoende en snel genoeg op te drijven.

De vraag naar consumptiegoederen van de Amerikanen overstijgt in ruime mate de capaciteit van de Amerikaanse fabrieken om die te produceren. Het gevolg: die hogere vraag zal binnen de kortste keren de nog zeer beperkte resterende arbeidsreserve verspillen aan de productie van goederen met weinig of geen toegevoegde waarde. De hoger belaste goederen uit Europa (of Mexico en Canada) kunnen niet vervangen worden door interne goederen, zodat ofwel de prijzen voor de eindconsument aanzienlijk zullen stijgen, of de winkelrekken leeg zullen blijven. De gevolgen: gefrustreerde klanten (en kiezers), weinig of geen nieuwe jobs en opwaartse inflatiedruk, die de gewenste rentedalingen van de Amerikaanse centrale bank alleen maar verder uitstellen.

Vergeet ook niet dat de zeer lage inflatie deze eeuw (op de recente opstoot na) voor een belangrijk deel toe te schrijven is aan de globalisatie van de economie, waardoor elders goedkoper en efficiënter geproduceerde goederen het algemene prijspeil laag houden in de VS. Als je die factor wegneemt, zullen de prijzen aan de kassa snel toenemen. Dat zal vooral de lagere inkomenscategorieën treffen.

Tot nu viel de inflatoire impact van de tariefverhogingen in de VS nog mee, met zelfs lager dan verwachte prijsstijgingen. Maar dat was vooral het gevolg van een natuurlijke terugval van de hoge pieken die in de voorbije twee jaar en de anticipatie van de Amerikaanse aankoopdirecteurs, die maanden voor het tariefgeweld toesloeg, massaal voorraden insloegen. En zo het Amerikaanse handelstekort naar ongekende diepte joegen.

Maar deze factoren zijn niet meer voldoende sterk om de opwaartse impact van de importtarieven volledig te neutraliseren. Uit het laatste rapport over de ontwikkeling van de consumptieprijzen in juli blijkt dat de Amerikaanse inflatie met een stijging tot 2,7 % de eerste stappen in de verkeerde richting heeft gezet. De tarief-gerelateerde opstoot van de consumptieprijzen is voorlopig nog redelijk mild, maar zal gaandeweg versnellen. De verwachte inflatie voor het komende jaar bedraagt 3,4 %. Ruim boven het budget van de Amerikaanse centrale bank (Fed), zodat die zich niet geroepen zal voelen om spontaan over te gaan tot dalingen van de beleidsrente. 

Intussen heeft Trump met zijn toverstokje in de richting van het VK gewezen, dat een uitzonderlijk goede behandeling te beurt viel. Nogal doorzichtig, want het is ongetwijfeld de bedoeling om de lidstaten van de eurozone uit elkaar te drijven. Vervolgens zocht de president enkele zwakkere tegenstanders uit, zoals Vietnam en Indonesië, die weinig weerwerk kunnen bieden. Dat moet helpen om de smadelijke nederlaag tegen China te vergoelijken – nadat de Chinezen de toevoer van aardmetalen quasi volledig afsloten, moesten de VS hun rabiate invoertarieven halsoverkop verlagen.

De eurozone is het volgende slachtoffer, maar het Oude Continent moet voldoende vertrouwen hebben in haar eigen economische sterkte en zich vooral niet laten leiden door kortzichtige politici die om vergeldingsmaatregelen schreeuwen.

Onze kracht is de grootte van onze interne markt en het efficiënte productieapparaat. Goedkope basisproducten uit China, India en Vietnam zullen onze inflatie laag houden. En de grondstoffen die door de importtarieven te duur geworden zijn voor de Amerikaanse industrie, zullen in Europa tegen een sterk verlaagde prijs op de markt worden aangeboden. Inzake goederen is het handelstekort van de VS met de eurozone alleszins vrij beperkt (in vergelijking met Mexico of China). De cijfers moeten we ook nog eens corrigeren met de invoer uit Ierland, die grotendeels afkomstig is van Amerikaanse bedrijven die om fiscale redenen naar het smaragdgroene eiland zijn uitgeweken. Daarenboven is er een stevig handelsoverschot van de VS naar Europa wat betreft diensten.

De verleiding is dan groot om Europese tegenmaatregelen te nemen die daarop gericht zijn. Dat zou een fout zijn. Het is een beter idee om een investeringsbeleid op te zetten om onze toekomstige weerbaarheid te verhogen.

Geduld is een mooie zaak, terwijl de VS intussen zichzelf verzwakt door de hoge importtarieven op staal, aluminium en koperprijzen en de uitputting van zijn arbeidsreserves, waardoor de competitiviteitsgroei van Europa snel de invoertaksen zal compenseren.

Niet alles is zwart-wit. De VS heeft zeker een punt om Europa een importtarief van 10 % (of zelfs wat meer) op te leggen. De Europese pestbelastingen op de Amerikaanse technologiereuzen en de invoertarieven op Amerikaanse auto’s werken als een rode lap op een stier. Vooral de hoge Europese btw-tarieven op Amerikaanse producten veroorzaken een competitief nadeel voor de VS waarvoor compensatie via een verhoogd importtarief terecht is. De EU mag ook niet te snel akkoord gaan, zoals Vietnam heeft ondervonden. Maar dat land heeft, bij gebrek aan hefbomen, weinig weerwerk te bieden.

Verwacht in de komende weken dus veel volatiliteit, snoer je veiligheidsgordel stevig vast en laat je niet te snel uit je lood slaan.