Het donkerste uur

Een periode van toenemende twijfel en grimmige cijfers, tot het opnieuw gerechtvaardigd zal lijken om hoop te koesteren. Twijfel. Twijfel over het antwoord op de vraag of de economische maatregelen volstaan om een krachtig herstel te bewerkstelligen, na de ongeziene terugval die we deze maand(en) moeten ondergaan. Wantrouwen. Wantrouwen over het al dan niet toereikend zijn van de financiële maatregelen om een nieuwe bankencrisis te vermijden. Ongerustheid. Ongerustheid over de ware aard van de fundamentele schade die aan de sociaaleconomische structuren is aangebracht. Onwennigheid. Onwennigheid over de vorm van het verwachte economische pad dat zich in de toekomst zal aftekenen, eens deze uitputtende beproeving achter ons zal liggen.

Voor een goed begrip: hier maken we ons eigenlijk wat minder zorgen om. Dat kon u reeds merken aan het stevige herstel dat zich in de laatste week van maart inzette op de aandelenmarkten. Maar die beweging stokt. Niet zozeer omwille van de verwachte economische ontwikkeling in de toekomst maar wel om de huiveringwekkende statistieken die in het heden op ons neervallen als onheilsberichten van een steeds naderbij komend oorlogsfront. 

De sterk verbeterde cijfers over het aantal actieve coronagevallen uit China moeten zich deze week echter vertalen in een stabilisatie in Italië en vanaf volgende week ook een merkbare verbetering inluiden in onze contreien. De meest recente cijfers over de ontwikkeling van het virus zijn eerder bemoedigend en lijken het Chinese voorbeeld min of meer te volgen.

In het positieve geval komt het eind van deze donkere tunnel in zicht tegen eind april. Maar indien we deze, nochtans positieve trend doortrekken naar de VS, dan kan er over de Grote Plas pas sprake zijn van een stabilisatie tegen het einde van mei. Maar beurzen kijken nu eenmaal verder vooruit en pasten zich reeds eerder aan aan een dergelijk scenario, met zelfs enig ingetogen optimisme over de gang van zaken in het tweede semester van dit historische jaar. Waarschijnlijk moet echter de overheidssteun nog worden uitgebreid en dient de Fed in de volgende dagen nog verdere stappen te zetten in de liquiditeitsvoorzieningen voor banken (wereldwijd).

Maar ook al zijn wij gehard door de vele oorlogen die we in de laatste decennia op de financiële markten hebben uitgevochten, toch zijn we nooit zo geschrokken als van de cijfers van Dr. Fauci. De medische expert van de Amerikaanse regering die, ondanks zijn kleine gestalte, hoge leeftijd en zachte stem, de Amerikaanse president voortdurend in zijn schaduw zet, verbijsterde ons met zijn voorspelling van 200.000 slachtoffers in de VS. Moest de onthutsende prognose over het verwachte aantal slachtoffers niet uit de mond van deze vermaarde wetenschapper zijn gekomen, dan zouden we vermoed hebben dat het om een tactische zet van Donald Trump ging. Wanneer het werkelijk aantal slachtoffers dan lager zou liggen, dan kan de president dit nog altijd verkopen als een relatief succes, toe te schrijven aan zijn aanpak.

Maar zelfs Trump is niet zo cynisch. In ieder geval strookt dit enorme aantal niet met onze statistische verwachtingen, die zijn gebaseerd op de ervaringen in China. Maar dat was helaas ook niet het geval in Italië. Maar de trend lijkt zich daar gelukkig te keren.

De aandelenbeurzen kijken terecht verschrikt op van de prognose van Dr. Fauci en corrigeren dezer dagen opnieuw met enkele procenten. Dat is wellicht maar een tijdelijke reactie, want alles went. Zelfs dit.

Maar het blijft weinig waarschijnlijk dat beurzen nu al een feestje zouden inzetten, terwijl de paniek over het gezondheidssysteem in de VS in de komende twee weken dreigende vormen zal aannemen. Na verloop van tijd zal deze ongerustheid zich echter niet meer vertalen in financiële onzekerheid, maar in de uitgesproken vraag naar betere infrastructuur in de gezondheidssector, betrouwbare waarschuwingssignalen voor een komende epidemie en doortastende maatregelen om de herhaling van een dergelijk debacle te voorkomen.

Dit vormt duidelijke investeringsthema’s voor de onmiddellijke toekomst want dit mag nooit meer. De economische kostprijs én menselijke tol is onaanvaardbaar. Punt uit. De overheid moet het beknibbelen nu maar even laten en de nodige initiatieven nemen. Oplopende begrotingstekorten ten spijt. Nie wieder Krieg.

De aandelenbeurzen kenden intussen een voorlopig maar stevig herstel, maar dat is zeker nog niet van aard om de geleden schade goed te maken. De aanzet hiertoe verwachten we pas nadat de stabilisatie van het virus zich effectief ook in de VS voordoet. Wellicht zullen de financiële markten pas in de tweede helft van het jaar een definitieve richting kiezen. De twijfel over de effectiviteitsgraad van de aangekondigde maatregelen kan immers intussen toenemen. Volstaat deze steun wel om de economie terug op peil te brengen? Ook wanneer de effectieve schade groter zou blijken te zijn dan de huidige verwachtingen?

Dit wantrouwen zal echter geleidelijk wegebben. Dergelijke lage rente (zo nodig nog minder) en dergelijke stimuli (zo nodig nog meer) zijn van aard om ook de ergste terugval om te buigen. Voor Italië zal echter aanvullend een soort Marshallplan nodig zijn.

Dit is dé uitgelezen kans voor de EU om haar fundamentele meerwaarde te bewijzen door eendrachtig op te treden en ambitieuze maatregelen te nemen. Niet om weeral de kruidenier uit te hangen, enkel geïnteresseerd in het floreren van de eigen bollenwinkel. Kijk omhoog, Sammy.

Een precieze timing voor een fundamentele ommekeer is onmogelijk vast te stellen. De verstandigste aanpak in deze omstandigheden is dus zeker niet de held proberen uit te hangen op de financiële markten. Geleidelijk aan uw posities wat verder opbouwen, ondanks de grimmige berichtgeving, is wel een juiste aanpak. Dit is wat we doen in onze kernfondsen.

Het donkerste uur komt immers juist voor de dageraad.