Verjaardag in mineur

De globalisering van de handel en de dicht opeengepakte bevolking in onhygiënische steden, die in deze fase van de industrialisering als paddenstoelen uit de grond schieten, maken het de ziekte gemakkelijk om slachtoffers te maken op nooit eerder waargenomen schaal.

Wij schrijven het jaar 1347 en bevinden ons in de Siciliaanse havenstad Messina, waar men zonet een akelige ontdekking heeft gedaan op een schip dat terugkeerde uit Azië. 

Voor een goed begrip: zo ver zijn we nog lang niet. Maar ook al kunnen we momenteel weinig goeds zeggen over de onmiddellijke toekomst van de wereldeconomie en is de schade op de aandelenmarkten aanzienlijk, toch zijn we erkentelijk voor het inzicht dat deze paniek over een uit de hand gelopen griepvirus, ons biedt. Stel je eens voor wat destijds de reactie moet zijn geweest bij het uitbreken van de pestepidemie. Zonder wetenschappelijke verklaring, geen statistieken over het verloop, geen media om de juiste duiding te geven, met enkel bijgeloof en kwakzalverij als remedie.

Vanzelfsprekend verwachten we dat in de komende maanden de paniek rond het coronavirus een zware impact op de wereldeconomie zal hebben, met zelfs een bijna onvermijdelijke recessie in China - voor het eerst sinds 1976. Dit vertaalt zich vanzelfsprekend in zeer zwaar weer op de aandelenbeurzen waar men over een paar stevige zeemansbenen moet beschikken om niet over boord te slaan bij de genadeloze golven die inbeuken op de financiële markten.

De onvoorziene terugslag van de wereldgroei is nu voldoende ingecalculeerd in de aandelenkoersen. De onzekerheid die momenteel de volatiliteit op de financiële markten de hoogte injaagt heeft betrekking op de te verwachten snelheid waarmee de wereldeconomie kan herstellen en de mate waarin het geleden verlies kan worden gerecupereerd.

Het antwoord hierop is enerzijds afhankelijk van de stabilisatie van de verspreiding van het virus en anderzijds van de mate waarin de toegediende economische en monetaire stimuli de economische activiteit kunnen optillen.

Met de langetermijnrente op een extreem dieptepunt, substantieel toegenomen risicopremies, verdere wereldwijde economische steunmaatregelen en het bestaande potentieel aan verdere dalingen van de beleidsrente in de VS en China, is het niet de vraag of de aandelenmarkten zullen hernemen maar enkel wanneer dat zal gebeuren. Het evidente antwoord hierop is dat dat slechts gebeurt wanneer de paniekfase voorbij is. Het intussen beruchte Minsky-moment[1].

Dat kan pas ontstaan wanneer het virus voldoende onder controle zal zijn, wellicht bij de oplopende temperaturen in het noordelijk halfrond, en nadat de draconische maatregelen in Italië hetzelfde effect hebben bereikt als in China, waar vanmorgen kon worden gemeld dat er geen enkele nieuwe infectie meer werd vastgesteld buiten de provincie Hubei[2].

Hebben de marktanalisten zich schromelijk vergist over de impact van het virus op de financiële markten? Dat valt ex post natuurlijk niet te ontkennen. Maar naar analogie met het SARS-virus in 2003 werden voorspellingsmodellen gebruikt die aangaven dat we tegen eind februari de piek in besmettingen voorbij zouden zijn. Exact ook wat gebeurde in China. Vanuit dat perspectief is het evident dat de beurzen initieel weinig bezorgdheid vertoonden en zelfs nieuwe recordniveaus gingen opzoeken.

De mysterieuze uitbraak in Italië heeft echter iedere beursprofessional op het verkeerde been gezet. Een ketting is maar zo sterk als zijn zwakste schakel. De eurozone wordt vandaag precies getroffen op haar meest kwetsbare punt. Maar elk nadeel heeft zijn voordeel. Is dit het argument dat de Europese beleidsnemers nodig hebben om (eindelijk) massale investeringen in hun economieën toe te laten om een verdere economische terugloop te vermijden?

Met deze rentetarieven is het slechts een kwestie van tijd vooraleer we een herstelbeweging zien starten, maar de rentecurvess dalen op alle looptijden vooral in de VS erg spectaculair, zowel  die op 1 als op 10 jaar.

Zelfs het vooruitzicht van een negatieve beleidsrente in de VS wordt niet langer als onwaarschijnlijk beschouwd. Stel je eens voor wat de impact hiervan zal zijn op de koopgrage Amerikaan.

Dit heeft echter ook gevolgen op de wisselmarkten waar de US $ koers wilde bewegingen maakt ten opzichte van de euro en de yen.

De koersen van obligaties met lange looptijden klimmen vanzelfsprekend naar astronomische niveaus, wat enig soelaas biedt bij gemende fondsen.

Ondanks ons onwrikbare vertrouwen in de toekomst, kondigt zich vandaag opnieuw een negatieve dag aan op de aandelenmarkten. Hierbij moet men echter de negatieve cijfers corrigeren voor de verwachte terugval van olie- en sommige energiebedrijven. Deze daling staat in verband met de onwaarschijnlijke scherpe terugval in de olieprijs, die liefst 25 % onderuit schuift na de verrassende aankondiging van een prijsoorlog. Voor wie niet in deze sector belegd is (zoals wij), heeft dit eerder voordelen. Wat een land als Saudi-Arabië bezielt om precies nu op een robbertje vechten aan te sturen met andere olieproducerende landen, ontgaat ons volledig.

9 maart is echter ook de verjaardag van de Amerikaanse bull market die in 2009 startte, midden in de puinhopen die de financiële crisis had achtergelaten. From the ashes of disaster, grow the roses of success…

De langste fase van ononderbroken koersstijgingen in de financiële geschiedenis. Een ‘onderbreking’ wordt hierbij gedefinieerd als een daling van 20 % of meer sinds de vorige topwaarde. De slotkoers van de S&P composite index van vrijdag ligt nog (ongeveer) 9 % boven dit symbolische niveau. De combinatie van de onzekerheid over de verdere verspreiding van het virus en de scherpe terugval in de koersen van oliebedrijven, die een belangrijk gewicht hebben in de Amerikaanse aandelenindex, vormen zeker een bedreiging. De tijdige afkondiging van doortastende medische maatregelen en economische initiatieven kunnen een verdere terugval echter afremmen.

Ondanks alles en wat er ook mogen gebeuren: toch bedankt voor de meest schitterende 11 jaren die de financiële markten ooit hebben mogen meemaken. Even (zwaar) kuchen en dan weer verder.