Jerome Powell, de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank (Fed), heeft de beleidsrente met een kwart procentpunt verlaagd, zij het met frisse tegenzin. Powell heeft die tactiek al vaker toegepast: de rente verlagen om de groei te ondersteunen, terwijl hij tegelijk benadrukt data-afhankelijk te blijven en de evolutie van de inflatie-indicatoren met argusogen te volgen. 

Powells positie leidt tot de onnatuurlijke spagaat: hij slaat de strenge toon aan van een havik, maar combineert die met een stimulerend, ‘dovish’ beleid. Zoek er niet méér achter: als het in de toekomst dan toch fout zou lopen, biedt een dergelijke wankelmoedige houding een makkelijke uitweg.

De betrokkene deed overigens deze keer weinig moeite om zijn bezwaar tegen de renteknip te verbergen. 

Toch klonk Powells verwijzing naar de toekomstige rentepolitiek minder scherp dan verwacht. Hiervoor moest je weliswaar vooral luisteren naar wat niet gezegd werd: Powell verwees in zijn commentaren namelijk niet langer expliciet naar de lage werkloosheid bij de bespreking van de arbeidsmarkt, waarmee hij een opening lijkt te creëren voor het geval dat de jobcijfers in de nabije toekomst verzwakken. Momenteel is het cijfermateriaal daarover echter niet eenduidig (en eerder onbetrouwbaar).

De financiële markten wisten deze barst in de verstarde visie van Jay Powell en zijn entourage wel naar waarde te schatten. Ze stuurden de aandelenkoersen hoger, hoewel de verlaging van de kortetermijnrente op zich al verregaand was geanticipeerd.

Al werd ook onmiddellijk duidelijk dat de Fed nog hooguit 1 bijkomende rentedaling voorziet in 2026, waarschijnlijk na de vergadering van juli.

De centrale bank verschuilt zich achter de onzekerheid over het verwachte pad van de Amerikaanse economische groei, inflatie en werkgelegenheid: ze stelt expliciet dat het gevoerde monetaire beleid afhankelijk zal zijn van nieuwe gegevens over deze macro-economische variabelen.

Dat alles klinkt misschien aannemelijk in de oren van de doorsnee burger: wat kan er immers op tegen zijn om een afwachtende houding aan te nemen wanneer de vooruitzichten onzeker zijn? Zeker als het beslissingen van een centrale bank betreft die een dergelijk groot belang hebben voor de maatschappij.

Voor economen klinkt dat dan weer als vloeken in de kerk. Een centrale bank moet nu eenmaal anticiperen op de evolutie van inflatie en groei – en proactief bijsturen waar nodig. Dat brengt vanzelfsprekend het gevaar met zich mee dat je toekomstige ontwikkelingen verkeerd inschat, maar dat risico moet je dan weer beperken door grondige analyses en voortschrijdend inzicht.

Nu, het is veel makkelijker een afwachtende, passieve houding aan te nemen en je te verschuilen achter toekomstige data. Hierdoor vermijd je op korte termijn het risico op gezichtsverlies door een verkeerde prognose. Maar door je beslissingen systematisch uit te stellen, zadel je de economie op met de gevolgen van laattijdige keuzes. Een schoolvoorbeeld hiervan is de huidige situatie waarbij de kortetermijnrente onredelijk lang op een onverantwoord hoog peil blijft, terwijl overduidelijk is gebleken dat hogere beleidsrente geen enkel verweer biedt tegen een hogere inflatie door stijgende kosten en oplopende invoertarieven.

De oplopende financiële kosten voor de bedrijven worden ofwel doorgerekend aan de eindconsument wanneer de onderneming voldoende pricing power heeft (zoals in de technologiesector), ofwel verminderen ze de winstmarge bij kleinere bedrijven of in de industriële sectoren.

Een dergelijke houding werkt bovendien aanstekelijk: de ECB gebruikt de 2 %-inflatienorm om genoegzaam te stellen dat het monetaire werk er voorlopig op zit. Haar doelstelling is bereikt en vormt dus een ideaal voorwendsel om geen verdere rentedalingen door te voeren, ondanks de inflatieverwachtingen voor 2026 die een verdere verlaging met (minstens) 25 basispunten mogelijk maken.

Door doctrinair vast te houden aan een norm uit de jaren 80 op maat van de Nieuw-Zeelandse economie – lang gelden en ver weg – houden we het rentepeil stabiel in de eurozone, terwijl de VS een renteverlaging doorvoert.

De Amerikaanse dollar komt (nog) meer onder druk te staan. Dat maakt het voor Europese exporteurs (nog) moeilijker, in de huidige context van verhoogde Amerikaanse importtarieven.

Tot groot jolijt van China (dat zijn wisselkoers afstemt op de Amerikaanse en niet de Europese munt), voor wie de poort nu wagenwijd openstaat naar de Europese consumptiemarkt. Vandaar dat het Chinese handelsoverschot, midden in een handelsoorlog met de VS, nieuwe records bereikt.

Maar alsof dat nog niet erg genoeg is, lijkt het erop dat de ECB de financiële markten wil voorbereiden op een renteverhoging in 2026, met als voorwendsel de (flinterdunne) verhoging van de groeivooruitzichten voor de eurozone en het trage tempo waarmee de inflatie zich neerwaarts aanpast. De Europese economische groei wordt zo alle kansen op een noemenswaardig herstel ontnomen. Of zeg gerust: vakkundig de nek omgewrongen.