Argenta's blik op de beurzen

Je kunt centrale banken veel verwijten, maar een gebrek aan doorzettingsvermogen: dat niet. De ECB verhoogde recent opnieuw haar basistarief met 25 basispunten – ondanks het feit dat Europese bedrijven kreunen onder het gewicht van de sterk verhoogde financieringskosten, dat conjunctuurindicatoren verder terugvallen en de onweerswolken die steeds meer samentroepen in het luchtruim boven het Avondland.

Zoals het augustus als vanouds betaamd, biedt deze maand enkel treurnis alom. Ware het niet voor het toevallige feit dat dit een zomermaand betreft, zouden we pleiten voor de afschaffing -en dit bij voorkeur met onmiddellijke ingang.

Ondanks de elf-en-dertigste renteverhoging van de Fed, weigert de Amerikaanse economie te kraken. Integendeel, het BBP steeg in het afgelopen kwartaal zelfs opmerkelijk meer dan verwacht. Deze verrassende aanwas mag grotendeels worden toegeschreven aan een beduidende toename van bedrijfsinvesteringen. Particuliere consumptie verliest echter aan momentum. Dit laatste verontrust ons nauwelijks. Het eerste verbaast ons evenmin.

De eerste jaarhelft van 2023 sloot af met een aardige spurt bergop. De beursindices in de hoofdrol maakte ook in de voorafgaande maanden het mooie(re) weer op de aandelenmarkten. De NASDAQ, FANG en S&P Composite-returnindices klokten intussen af met een respectievelijke halfjaarwinst (in US$) van 35 %, 70 % (!) en 14 %.

De Amerikaanse centrale bank houdt de pauzeknop van het monetaire beleid (even) ingedrukt. Naar alle waarschijnlijkheid slechts tot eind juli, wanneer een volgende hike met een kwart procent in de steigers wordt gezet.

De Europese bedrijfsresultaten vielen in de eerste maanden van 2023 behoorlijk mee. Meer zelfs, in historisch perspectief neemt het afgelopen kwartaal zelfs een topplaats in wat betreft het aantal positieve verrassingen, ondanks de aartsmoeilijke economische context. Het mediaan-bedrijf in Europa klopte zijn initiële winstverwachtingen met meer dan 8 %. Ook in de VS bleken de gerealiseerde resultaten gemiddeld 7 % beter dan vooraf werd aangenomen.

In de voorbije weken waren de verwachtingen over de bedrijfsresultaten die tijdens het eerste kwartaal werden gerealiseerd dermate laaggespannen dat positieve verrassingen eerder de regel dan de uitzondering zijn geworden. In Europa is deze gunstige ontwikkeling helaas nog binnen bescheiden proporties gebleven maar in de VS zijn 78 % van de bedrijven erin geslaagd hun verwachtingen te overtreffen, sommige daarvan zelfs in ruime mate.

De bedrijfsresultaten over het voorbije kwartaal lopen intussen vlotjes binnen. Op het Oude Continent blijken 56 % van de bedrijven betere resultaten af te leveren dan verwacht. Weliswaar heeft slechts een minderheid van de bedrijven al gerapporteerd over het voorbije, turbulente kwartaal.

Na de elf-en-dertigste verhoging sinds maart 2022, zal de Amerikaanse centrale bank de financiële markten op 3 mei vergasten op een nieuwe aderlating. De beleidsrente zal (naar alle waarschijnlijkheid) opgetrokken worden met 25 basispunten. Dat is weliswaar beperkt in orde van grootte, maar de overtuiging dat dit de laatste stuiptrekking zal zijn, ruimt plaats voor groeiende ongerustheid over eventuele verdere stappen in de komende maanden.

De recente bancaire uitschuiver mag geen reden zijn tot paniek. Mits adequate maatregelen kan een dergelijke ontspoorde situatie relatief snel onder controle worden gebracht. Een financiële crisis doet zich in geïndustrialiseerde landen gemiddeld om de 12 jaar voor . Het welbekende, vorige debacle dateert van 2008, met uitlopers tot eind 2011. Reken even uit. In historisch perspectief vormen de netelige ervaringen van de laatste week dus geen uitzondering.

De faling van Silicon Valley bank en Signature bank werd initieel nog weggewoven als een specifiek verschijnsel, gerelateerd aan de overconcentratie van risico’s in een sector die momenteel onder bijzondere druk staat door de tijdelijke neergang van technologieaandelen, de Icarus-val van een aantal cryptomunten en de aandoenlijke onervarenheid van het betrokken management dat schijnbaar niet wist hoe om te springen met de recente rentestijgingen.

De Amerikaanse inflatiecijfers zorgden in februari voor een ontgoochelende terugslag op de aandelenbeurzen en trokken opnieuw een diep spoor van vernieling door de al zwaargehavende obligatiemarkten.

Ondanks onmiskenbare tekens dat de dramatische rentestijgingen van de Amerikaanse en Europese centrale banken weinig of geen invloed lijken te hebben op het ontwikkelingsritme van de inflatie, weigeren de beleidsploegen aan beide zijden van de grote plas hun eigen falen onder ogen te zien.

De Amerikaanse werkgelegenheidsstatistieken die afgelopen vrijdag werden gepubliceerd, bevatten enkele hoogst verbazende cijfers, die zowat alle waarnemers perplex lieten staan.

Als reactie op de gestegen energie-, voedsel- en grondstoffenprijzen, besloten de Fed en de ECB een stevige reeks aderlatingen van de economie door te voeren. Niet dat het helpt, maar het laat wel de indruk bij buitenstaanders dat er kordaat gereageerd werd, zoals Volcker destijds. De kostprijs van een economische recessie nam men er zonder meer bij.

De vraag of 2023 een beter jaar zal worden als het vorige, zullen we pas met zekerheid binnen een 50-tal weken kunnen beantwoorden. Inderdaad, een ronduit ontgoochelende repliek op een nochtans volkomen verantwoorde vraag. Dit bevestigt de karikatuur dat economisten enkel accuraat kunnen voorspellen als het om het verleden gaat.

Vrees niet voor het zoveelste jaaroverzicht, vol geweeklaag over de vele gesels die 2022 bracht. We blikken liever vooruit en laten deze helleveeg waar ze thuishoort: diep begraven onder de resem sombere herinneringen die dit onheilsjaar overspoelden.

Na de bekendmaking van de meest recente cijfers over de evolutie van de kleinhandelsprijzen in de VS leek het beleggingsklimaat helemaal op te klaren. Uit de statistieken bleek immers een verrassende afname van (bijna) alle deelindicatoren van de CPI-index. Enkel de huurprijzen groeien nog (te) snel, terwijl de dalingen van de voedselprijzen op de wereldmarkten zich nog steeds niet vertaald weten aan de kassa van de grootwarenhuizen . Integendeel.

Ondanks een resem brutale tackles, die 1 voor 1 een rode kaart verdienden, slaagt de Federal Reserve er niet in om de economische groei af te remmen. Met de Amerikaanse consument en een beresterke arbeidsmarkt op de flanken en de dienstensector als diepe spits, blijft de economie scoren en kan de verdediging terugvallen op een opvallend weerbare industrie en doorgedreven overheidsinvesteringen.

De paniekerige reactie van de centrale banken leidde tot een verschroeiende versnelling van de beleidsrente in de VS, die ook de ECB verplichtte tot scherpe verhogingen van haar depositietarieven. Alle verzuchtingen ten spijt rest ons enkel nog de vraag hoelang en tot hoever deze uitspatting zich nog zal uitrekken.

Toegegeven, ook wij, de laatsten der onversaagde optimisten, waren van plan om ons in te graven in het vooruitzicht van een lange, koude winter met kwakkelende aandelenbeurzen en troosteloze obligatiemarkten. Maar net op het donkerste uur, toen de vijand ons in een wurggreep leek te hebben, kwam de cavalerie ergens uit het niets opdagen en wist die ons alsnog te ontzetten.

Vlak na de afkondiging van de 4de opeenvolgende jumbo-hike met 75 basispunten sprongen de aandelenindices zowaar zelfs even op. Een gevoel van opluchting wellicht, hopend dat het ergste nu voorbij zou zijn. De Amerikaanse centrale bank moet weliswaar nog enkele verdere verhogingen doorvoeren, maar die zouden niet van aard zijn om de economie te ontwrichten.

Er resten ons nog wel enkele weken tot we het jaar 2022 definitief mogen begraven, maar we vrezen dat die tijd te kort zal zijn om het tij op de financiële markten voldoende te keren om alsnog uit de dieprode cijfers te geraken. Dit miserabele jaar zal de geschiedenis ingaan om vele (slechte) redenen, maar zeker ook omdat het bijna afgelopen jaar het annus horribilis was waarvoor beleggers vreesden. We weten vanzelfsprekend dat dergelijke tegenslagen zich kunnen voordoen maar ook dat -mits enig geduld - een recuperatiefase volgt.

Op zich is het niets nieuws, maar toch roept het telkens vragen op wanneer de wereldbeurzen (opnieuw) een snoekduik maken, net op een moment dat wordt aangekondigd dat de werkloosheid in de VS verder terugloopt en het laagste niveau sinds 1969 heeft bereikt. Vermits het arbeidsaanbod nu dubbel zo groot is als in het jaar van de eerste maanlanding, geeft een werkloosheidsgraad van slechts 3,5 % de omvang aan van de werkgelegenheid in de VS.

Er valt opvallend weinig originaliteit te bespeuren bij de huidige wereldleiders. Het minst van al bij Liz Truss die onbeschaamd een slappe doordruk brengt van Ronald Reagans initiële plan. De Amerikaanse president trachtte in het begin van de jaren ‘80 hiermee de economische crisis in de VS te keren. Alleen heeft de nieuwbakken Britse premier de afloop van dit verhaal gemist.

(…) en bij de uitbreiding de rest van de wereldbeurzen. Al is het nooit goed om te veralgemenen. In contrast met de kommer en kwel op de financiële markten, flirten de Indische beurzen met hun topniveaus en was de roepie een van de weinige munten die de US $ in zijn opwaarts pad kon volgen, tot deze laatste recent uitpakte met een verschroeiende versnelling en ook de Indische munt het nakijken gaf, zoals het eerder de euro, het Britse pond en de yuan was overkomen.

De financiële markten trillen nog na van de voltreffer die ze op 13 september te verwerken kregen, na de nieuwe cijfers over de evolutie van de consumptieprijzen in de VS. De totale CPI-index daalde weliswaar tot 8,3 %, maar met 8,1 % als verwachte niveau reageerden de markten toch onthutst. Vooral ook omdat de kerninflatie steeg tot 6,3 %. Er werd vooraf wel rekening gehouden met een beperkte stijging van deze index van kleinhandelsprijzen maar de orde van grootte van deze toename van de prijsindicator sneed de beurzen de adem af.

Zoals al te vaak, neemt ook deze beroemde uitspraak een loopje met de waarheid. James Kirk, de legendarische gezagvoerder van de USS Enterprise, zei herhaaldelijk wel iets in die aard maar nooit exact dat. Zoiets als de quote ‘blood, sweat and tears’ . Legendarische woorden die Winston Churchill nooit in die volgorde uitsprak, maar die toch op die manier de wereld rondgingen omdat ze perfect de strijdvaardige houding van de Britten vertaalden.

Over de telgen van het roemruchte geslacht van de felis silvestris catus zal u ons niet snel iets kwaads horen vertellen. In tegenstelling tot hun viervoetige aartsvijanden - die u zonder verpinken voor één hondenbrok méér zullen verraden - hebben deze edele huisdieren er oprecht en vrijwillig voor gekozen om het lot van de mensheid te verzachten met hun aangename gezelschap.

Het laatmiddeleeuwse kaatsspel was dermate populair dat het door de Kerk verboden werd omdat het zowel monniken als het gewone werkvolk afhield van hun werkzaamheden. De voorzitter van het Huis van Afgevaardigden heeft echter deze eeuwenoude wijsheid naast zich neergelegd toen ze voet zette op Taiwanees grondgebied en dansend voor de grot van de draak de internationale spanningen onnodig deed oplopen.

Dit advies over de meest geschikte vestigingsplaats voor uw toekomstige plannen is intussen al meer dan anderhalve eeuw oud, maar blijft even pertinent als destijds. Om volledig aangepast te zijn aan de actuele situatie, moet deze goede raad enkel genderneutraal worden gemaakt en moet de leeftijdsdiscriminatie worden verwijderd.

Wie nu nog niet zeeziek is van al dat gedein op de financiële markten, beschikt over een stevig stel zeemansbenen. Zonder meer een goede eigenschap om het evenwicht te bewaren op deze woeste baren en zich niet te snel te laten afschrikken door kortstondige turbulentie. Het laat toe om de opportuniteit op lange termijn te benutten en met de nodige gelatenheid tijdelijke tegenslagen te absorberen.

In wat volgt willen we uiting geven aan onze verslagenheid over de onverdiende teleurgang op de financiële markten, de evolutie aan het geopolitieke front, de bedenkelijke keuzes van onze wereldleiders en de toenemende twijfel over de vakbekwaamheid van de centrale bank(en) om de inflatoire spiraal zonder onnodige economische schade af te remmen.

De versnelde terugval van de aandelenkoersen in de VS vertaalt de sterk toegenomen kans op een driedubbele opsprong van de Amerikaanse beleidsrente waarbij men, met een reuzensprong van 75 basispunten, de oplopende inflatiecijfers de pas wil afsnijden. Of de Amerikaanse centrale bank deze ongezien grote stap effectief ook zal zetten, weten we op de vooravond van 15 juni.

Het is hoog tijd geworden om het toe te geven: wij zijn verslaafd. Meer bepaald aan groene cijfers. De afgelopen drie jaar hebben ons een overdaad aan beursstijgingen opgeleverd, zodat we zonder het te beseffen sterk afhankelijk zijn geworden van de flikkerende groene kleur op ons computerscherm, die aangeeft dat de aandelenkoersen naar nieuwe recordnoteringen op zoek zijn.

Opgezweept door onheilstijdingen over de nakende evolutie van de inflatie-indicatoren sloeg een paniekerige meute beleggers vorige week een bres in haar eigen verdedigingsgordel, die tot dan relatief goed had standgehouden.

Met een gemiddelde onheilsvoorspelling haal je momenteel zelfs bladzijde 17 van de ochtendkrant niet meer. Het nieuws moet al barslecht zijn om een prominentere plaats op te vorderen. Maar zelfs daaraan is geen tekort. De dreigende onweerswolken moeten drummen om ergens een plaatsje te vinden in het luchtruim zodat nauwelijks nog een zonnestraaltje door het wolkendek kan priemen.

Na het Roswell-incident in 1947, waarbij een vermeende ufo in de woestijn van New Mexico neerstortte, haastte de Amerikaanse regering zich om het voorval toe te schrijven aan een weerballon die uit koers was geraakt (in een latere versie werd dat een spionageballon).

De onheilswolken troepen nu uit alle windrichtingen tegelijk samen boven de hoofden van beleggers.

De tijd lijkt nog niet rijp voor een onderhandeld akkoord, al zal dat er moeten komen om dit mensonterende militaire conflict te beëindigen. Na een (lange) maand van barbaars Russisch geweld en moedig verzet van de lokale bevolking, heeft de agressor echter te veel grondgebied ingenomen om in te binden op zijn initiële eisen. Maar Oekraïne voelt zich, gesterkt door de Westerse steun en zijn eigen militaire weerbaarheid, steeds minder geneigd om in te gaan op de verregaande Russische voorwaarden.

De oplopende inflatie-indicatoren in de VS en de eurozone baren steeds meer zorgen. De meest recente lezing van de kleinhandelsindex in de VS (CPI) liet de hoogste waarde in 40 jaar optekenen. Deze index wordt vooral voortgedreven door stijgende prijzen voor diensten en oplopende huurprijzen. De goedereninflatie bevindt zich op een hoog niveau maar lijkt voorlopig een plateau te hebben bereikt.

Het is nooit zonder risico om voor het hol van de beer te dansen, zeker niet wanneer laatstgenoemde de laatste jaren alleen naar de klank van zijn eigen gegrom heeft geluisterd. Dat is echter geen rechtvaardiging voor de agressie waarmee de Russische dictator nu zijn frustraties botviert, maar wij zoeken waar zich een oplossing kan bevinden. Aan de geopolitieke pokertafel zal die echter niet gevonden worden. Iedere partij denkt over de beste kaarten te beschikken. De NATO door haar herwonnen eenheid en harde sancties. Rusland door zijn brutale militaire druk en het intussen veroverde grondgebied.

Het loont steeds de moeite om bij een conflict even in de schoenen van alle partijen te gaan staan om alle standpunten beter proberen te begrijpen. Niet om acties goed te praten of absurde standpunten over te nemen, maar om de beweegredenen te kennen en de volgende stappen die op het geopolitieke schaakbord worden gezet, in te schatten en (misschien) te voorspellen.

De aanhoudende turbulentie op de financiële markten heeft zich sinds 6 januari vooral vertaald in neerwaartse bewegingen op de aandelen- en obligatiemarkten. Deze neergang werd veroorzaakt door de ongelukkige samenhang in de evolutie van een aantal factoren.

Het CPI-cijfer dat op basis van een representatieve korf van consumptiegoederen en -diensten de evolutie van de prijzen in de VS in kaart brengt, moest gisteren op een hoger niveau worden afgelezen dan initieel werd verwacht. Na uitzuivering voor voeding- en energieprijzen stond de kerninflatie 6,04 % hoger dan vorig jaar.

De tulpengekte die in de zeventiende eeuw onze noorderburen jarenlang in de ban hield, eindigde niet omdat de prijzen van deze knollen door speculatie te hoog waren gestegen maar omdat - vrij abrupt - het eindproduct uit de gading van de consument viel. Net zoals het de sanseveria’s en de wijdepijpenbroeken uit de jaren zestig verging.

Wie de grote hausse over de voorbije twee jaar gemist heeft en knarsetandend heeft gewacht tot de beurstrein even halt wou houden, om laatkomers alsnog de kans te geven om in te stappen, wordt nu op zijn of haar wenken bediend.

Even plots als in 1709 zette zich op 6 januari een koudefront in op Wall Street met de dunst geklede aandelen als voornaamste slachtoffers. Destijds bezweek de Europese samenleving onder de diepvriestemperaturen die de Noordzee, het Gardameer, de Venetiaanse lagune en de Baltische zee, alle rivieren, meren en havens in Europa voor 3 maanden dichtvroor, eerst de veestapel decimeerde en daarna een grote tol aan menselijke slachtoffers eiste, vooral in Frankrijk en de Lage Landen.

‘Indien de bevolking zou begrijpen hoe het bankwezen in mekaar zit en hoe monetaire politiek werkt, dan zou er onmiddellijk een revolutie uitbreken.’ Aan het woord is Henry Ford, die bij deze uitspraak verwees naar de situatie vlak voor en tijdens de Grote Depressie. Destijds ongetwijfeld terecht maar in de huidige omstandigheden is deze kritiek wellicht minder van toepassing. Alleszins toch niet wat betreft de inspanningen van de monetaire instanties die met moed en doortastendheid de negatieve economische gevolgen van de pandemie met alle beschikbare middelen en instrumenten hebben bestreden.

Menig schip is in het zicht van de haven alsnog vergaan. Maar met nog slechts enkele luttele uren voor de boeg, durven we het aan om nu al terug te blikken op een bijzonder jaar. Dit laatste vanzelfsprekend met verwijzing naar de dramatische ontwikkeling van de pandemie, maar zeker ook naar de buitelingen van de aandelenkoersen, telkens weer onvermoeibaar gevolgd door een krachtigere herstelbeweging.

De recente cijfers over de ontwikkeling van de inflatie in de VS bieden nog weinig ruimte voor verbeelding. Het algemene peil van de consumptieprijzen laat met een toename van 0,8 % op maandbasis zelfs de grootste opsprong in 40 jaar optekenen.

De nieuwe variant van het covidvirus zond schokgolven over de financiële markten en wakkerde de vrees aan voor nieuwe, strenge lockdowns, wat kwalijke herinneringen oproept aan het eerste halfjaar van 2020. Begrijpelijk.

In tegenstelling tot de bescheiden verwachtingen die werden gekoesterd voor het derde kwartaal van 2021, verrasten de resultaten van de Amerikaanse bedrijven (weeral) met stevige groeicijfers, zowel inzake winstontwikkeling als inzake omzet. Vier op vijf van de ondernemingen presteerden beter dan verwacht en dat zelfs met gemiddeld 10,3 %.

Ondanks de alarmerende opstoot van alle inflatie-indicatoren, zowel in de VS als in de eurozone, weten de beurzen zich meer dan kranig te gedragen. De Nasdaq, S&P Composite en de Dow Jones-index beloonden de investeerder die hun trouw bleven zelfs met een verse lading nieuwe recordnoteringen, hierbij schoorvoetend gevolgd door de Europese aandelenindices.

De stijging van de energieprijzen dringt zich op als de eerste bezorgdheid. Dat is zeker niet ten onrechte. De olie- en gasprijzen gaan immers met reuzesprongen vooruit, net op het moment dat de wereldeconomie te kampen heeft met groeikrampen. De gestegen vraag naar olie en gas en de moeilijkheden om een tanker te reserveren om die op hun eindbestemming te brengen, zijn zeker elementen die opwaartse druk op de prijzen creëert.

Het moest er eens van komen, natuurlijk. Na een adembenemende rally die startte in maart 2020, op het hoogtepunt van de wanhoop en in het volle besef van de ernst van de gezondheidscrisis maar ook van de maatregelen die werden genomen om de negatieve economische en financiële gevolgen zoveel mogelijk te beperken en een krachtig en spoedig conjunctureel herstel in stelling te brengen.

De schrikbarende ontwikkeling van de groothandelsprijzen in de VS en de eurozone voorspelden weinig goeds, maar de laatst gepubliceerde cijfers over de kerninflatie in de VS vielen nog redelijk mee. Met een maand-op-maand toename van slechts 0,1 % blijven ze zelfs onder de verwachtingen en doorbreken ze daardoor de onrustwekkende trend van gemiddelde maandstijgingen van 0,7 % over het laatste halfjaar.

De werkgelegenheidscijfers die afgelopen vrijdag werden gepubliceerd ontgoochelden over gans de lijn. De Amerikaanse economie slaagde er slechts in om 235.000 nieuwe banen te creëren, terwijl er 725.000 eenheden in het vooruitzicht waren gesteld.

Wellicht was het u niet meteen opgevallen en het dreigt ondergesneeuwd te geraken onder het andere nieuws over de gezondheidscrisis en geopolitieke ontwikkelingen, de veelheid aan economische data en het spektakelstuk dat ons recent werd aangeboden, met de bedrijfsresultaten over het afgelopen kwartaal in een spetterende hoofdrol.

De meeste Amerikaanse en Europese bedrijven zijn intussen de revue gepasseerd. De statistieken ogen bijzonder fraai: In Europa overtrof driekwart van de bedrijven zijn verwachtingen terwijl 90 % van de bedrijven die deel uitmaken van de S&P Composite-index over het afgelopen kwartaal hogere resultaten leverden dan voorspeld, ondanks de toch hooggespannen verwachtingen . De gepubliceerde winstcijfers in de VS overtroffen de verwachtingen gemiddeld met 16 %. Dat is overigens geen piekwaarneming. In het eerste kwartaal van 2021 overstegen de gerealiseerde resultaten in de VS de verwachtingen zelfs met ruim 20 %.

Met deze term wordt in risicoleer verwezen naar een kleine(re) ramp die zich voordoet waaruit men de nodige lessen kan trekken om in de toekomst een groot/groter debacle te voorkomen. Maar ook al is het verleden nog zo een dure leerschool, dit biedt op zich geen garantie dat deze ervaring ook omgezet zal worden in beleidskeuzes. Een typisch voorbeeld hiervan was de LTCM-crisis uit het najaar van 1998, die weliswaar enige deining veroorzaakte op de financiële markten, maar alle nodige informatie bevatte om een latere financiële systeemcrisis te voorkomen. Helaas was men tegen 2008 alle waarschuwingen dienaangaande vergeten en waren zowat alle grootbanken uitgegroeid tot speculatieve hefboomfondsen.

Enkel van het eerste zijn we zeker. Het eerste halfjaar van 2021 is zo snel voorbijgeflitst dat we niet de gelegenheid hadden om aan alle hoogst interessante economische en financiële ontwikkelingen de nodige aandacht te geven. De conjunctuurindicatoren lieten in de eerste zes maanden van 2021 in de VS en Europa een ongeziene opleving optekenen, wat zich vertaalde in exponentieel toegenomen groeiverwachtingen van de bedrijfsresultaten aan beide kanten van de Atlantische Oceaan.

Hoe hadden we ons het afscheid van dit onding eigenlijk voorgesteld? Samengetroept op een treinperron, wuivend met witte zakdoeken naar het COVID-19-virus dat langzaam wegschuift in de richting van de thuisbasis, in zijn Oost-Aziatische vleermuizengrotten? Zelf nog een traan wegplengend bij de dankbare gedachte aan het lange en gastvrije onthaal dat de mensheid hetheeft geboden?

Het is slechts weinigen gegeven om zich tijdens een studentenfuif gewapend met een megafoon op een verhoogje te hijsen om af te kondigen dat er gratis bier en pizza wordt aangeboden. A volonté dan nog wel en zonder enige tijdsbeperking, om vervolgens op luid awoertgeroep en halfvolle plastieken bekers te worden getrakteerd.

Maar er is tenminste zon, dat stemt ook tot enige tevredenheid. Een straalblauwe hemel is er echter niet. Op de achtergrond blijven zich wolken opstapelen, maar hiervan gaat voorlopig geen onweersdreiging uit. Vooral de Amerikaanse inflatie-indicatoren wegen op de beurzen maar zijn niet van die aard om de pret volledig te bederven. De combinatie van lage rente en een ongezien krachtige herleving van de conjunctuur zorgen voor een opwaartse stuwing. Deze kan slechts voor een beperkte mate worden afgezwakt door de sombere gedachte van een escalerend prijspeil.

We weten het van echte kenners. Het kost tien keer meer energie om een vrolijk deuntje te componeren dan om een zoveelste treurzang de wereld in te sturen. Daarom stroomt er zoveel esoterisch en aandoenlijk geklaag over verscheurde relaties en uiteengespatte verwachtingen over de radiogolven. Het is gewoon goedkoper. Dat geldt evenzeer voor financiële berichtgeving.

Vraagje. Wat is er nog mistroostiger dan het weerbericht van vandaag? Het antwoord is helaas simpel: dat van morgen. Het lijkt wel of de weergoden ons willen beschermen tegen te uitbundig terrasjesbezoek. Of is het een complot van de ontkenners van de klimaatopwarming? Om ons alsnog te doen inzien dat de vastgestelde stijging van de temperatuur op de aardbol tijdens de laatste decennia enkel aan toeval te wijten was.

De goegemeente van beleggers schrok zich collectief een hoedje bij de publicatie van de meest recente Amerikaanse inflatiecijfers. Vooral de opsprong in de kerninflatie deed de beurzen wereldwijd daveren. Toch kwam deze evolutie niet onverwacht, maar het is niet omdat je een klap ziet aankomen, dat zijn impact daarom minder groot is. Tenzij je anticipatieve maatregelen nam, natuurlijk.

Omdat we hierin de sturende hand van de toeristische dienst van Firenze meenden te ontwaren, hebben we verder weinig aandacht geschonken aan de bevindingen van het hoofd van de psychiatrische afdeling van het lokale ziekenhuis. Nochtans had zij minutieus 107 gevallen in kaart gebracht van patiënten die bij hun bezoek aan de Toscaanse hoofdstad een appelflauwte kenden, soms gepaard gaand met een lichte vorm van duizeligheid gedurende enkele daaropvolgende dagen. De Franse schrijver Stendhal notuleerde deze intense emotionele gewaarwording reeds in 1817 in detail, nadat hij daags voordien in katzwijm was gevallen bij de brutale confrontatie met de overdadige schoonheid die deze stad in haar kunstwerken en architectuur tentoonspreidde. Vandaar dat het syndroom zijn naam kreeg toegewezen.

Een beleefd kuchje. Meer hadden de financiële markten niet nodig om van hun schrikreactie te bekomen nadat het plan van Biden was uitgelekt om de meerwaardebelasting substantieel te verhogen voor financieel gegoede inzaten van de VS. Een snelle duik van 1 % om nadien rustig door te gaan op het opwaartse pad, hierbij gedreven door lage rente, massale overheidssteun, hooggespannen economische groeiverwachtingen en verrassend sterke bedrijfsresultaten.

Het zou niemand nog verbazen. Tijdens de voorbije maanden zijn de aandelenmarkten in de VS en Europa, mits de nodige tussentijdse strubbelingen, naar flink hogere niveaus geklommen. Ondanks de aanhoudende pandemie en de lockdown die de economie voorlopig in een wurggreep houden. Maar het vooruitzicht op een doorgedreven vaccinatie tegen het najaar en een batterij aan financiële stimuli die met quasi zekerheid de economische groei een nooit geziene boost zullen geven, stemt beleggers zeer optimistisch over het toekomstige conjuncturele pad.

Zelfs onverbeterlijke positivo’s (zoals wij) kijken met toenemende verbazing naar de evolutie van de wereldconjunctuurbarometers. Zowel in de VS als op het oude continent kunnen de (vooruitlopende) economische indicatoren hun enthousiasme over wat er in het verschiet ligt nauwelijks bedwingen, wat zich vertaalt in een veelzeggende verticale opsprong. Enkel de Chinese economie vertoont voorlopig nog een zeer lome reactie.

Op de vraag naar wat meer duiding bij het wel erg korte bericht van de Amerikaanse bevelhebber in Bastenaken, moest diens gezant het antwoord schuldig blijven. Intussen is de legendarische respons van Generaal McAuliffe op het Duitse verzoek tot overgave, cultureel erfgoed geworden.

Ondanks de wirwar aan economische data en het moeras van dagelijkse koersbewegingen, steken we onvervaard van wal om het toekomstige pad van aandelenkoersen en rentevoeten uit te stippelen. Gezegend met een paar flinke zeemansbenen, vrezen we de woelige baren van de financiële markten niet.

Het onwaarschijnlijke verband tussen het oplopende aantal actieve COVID-19-gevallen en stijgende beurzen tart op het eerste zicht alle logica, maar is stevig gestoeld op de extreem lage rente en de verwachte economische stimuli. In deze ordegrootte moet het voorziene herstelplan van aard zijn om zelfs de ergste economische terugval in positieve zin te keren.

In Europa zijn er onmiskenbare tekenen van economisch herstel. Maar op het Oude Continent vormen noch rentevoeten noch inflatie momenteel een noemenswaardige dreiging, noch op de aandelen- noch op de obligatiebeurzen.

In een zeer clichématige reactie maakten zowel aandelen als obligaties een snoekduik in respons op de gestegen rentevoeten en hogere grondstoffenprijzen . De ingehouden vrees voor een nabije inflatieopstoot sloeg in de VS zelfs even om in een paniekerige reactie, na de publicatie van de (onverwacht) sterk verbeterde werkgelegenheidscijfers, en na de eerdere publicatie van de bijzonder kranige kleinhandelsverkopen en de gestegen prijzen in de groothandel.

Niet dat we tegen geen stootje kunnen. Zelfs schokken zoals in maart 2020 schrikken ons niet af, voor zover dat we een zicht hebben op rentedalingen, die de tijdelijk terugval van de economische groei op beursvlak kunnen compenseren. Die lagere rente zal op zijn beurt de groeicijfers aanwakkeren, zeker wanneer dit - zoals nu - gepaard gaat met massieve economische stimuli.

Net nu de verrassend goede bedrijfsresultaten over het voorbije kwartaal de wereldbeurzen tot nieuwe recordniveaus inspireren, komt er een vlaag van ongerustheid over de financiële markten. Economie heeft niet voor niets als bijnaam the dismal science, de sombere wetenschap. Als er ergens iets goed gaat, dan dreigt het daardoor ergens anders mis te lopen…

Het moet ergens op het einde van 1980 zijn geweest. Of toch ongeveer.

De financiële markten hebben de allerlaatste seconden van Trumps schrikbewind afgewacht om dan met een knetterend vuurwerk uit te pakken en een vervolg te breien aan de beursrally: Een krachtige herstelbeweging die zich in de somberste maanden van 2020 spontaan had weten door te zetten, nadat het duidelijk werd dat de overheden wereldwijd er alles aan zouden doen om de economische gevolgen van de pandemie te bestrijden.

De onzekerheid en de vrees voor een escalatie wegen zwaar op de financiële markten. We kunnen ons immers moeilijk voorstellen dat de gewelddadige meute die het gebouw binnendrong dat symbool staat voor de Amerikaanse democratische waarden, het hierbij zal laten.

Het duurt meestal maar even, maar soms benijden wij het beroep van weersvoorspeller die bij het opstellen van zijn (of haar) prognose kan terugvallen op seizoenwendingen die min of meer vastliggen in het jaar en zich vooral gretig van de regel van de persistentie mogen bedienen. Een regel die met name inhoudt dat het weer van morgen in 70 % van de gevallen een kopie is van vandaag en vandaar slechts geleidelijk in de tijd wijzigt. Dit levert de kans om de voorspelling ruim bijtijds bij te sturen.

Ieder jaar houdt wel zijn onaangename verrassing in petto maar wat 2020 voor ons te bieden had, sloeg iedereen met verstomming door ons een met een pandemie te confronteren, die in deze intensiteit in een eeuw niet meer was waargenomen. Het hallucinante aantal slachtoffers verwacht je in deze orde van grootte alleen tijdens oorlogsjaren.

U zal ons geen traan hebben weten plengen bij de aankondiging dat het VK de Europese Unie wenste te verlaten. Het bood een dubbel voordeel: enerzijds was de EU verlost van een lidstaat die van het systematisch neen-zeggen een uithoudingssport had gemaakt. Anderzijds was dit een nuttige wake-upcall voor Europa.

De wereldbeurzen rijgen de topnoteringen (tegen een recordtempo) aan elkaar, vooral gedreven door de vooruitgang op de Amerikaanse beurzen. Maar ook elders laten de aandelenindices zich niet onbetuigd met een historische koersklim in november. De vooruitgang op de wereldbeurzen is des te hoopgevender omdat ze breed gedragen is over uiteenlopende sectoren heen en minder afhankelijk geworden is van de prestatie van een beperkt aantal topnamen.

Neen, u heeft geen (nieuwe) leesbril nodig en wij geen beter rekenapparaat. Het feit dat de Dow Jones Industrials prijsindex op 25 november ’20 afsloot boven het mythische niveau van 30.000 punten, vormt terecht een lichtpunt in het wereldnieuws. Maar dat de returnindex van 30 belangrijke Amerikaanse aandelen reeds geruime tijd boven de 3 miljoen punten (!) zweeft, krijgt ten onrechte geen aandacht.

De focus van de media lag in de voorbije weken vooral op de Amerikaanse verkiezingen. In toorn ontstoken door het feit dat de schijnwerpers tijdelijk niet op hem gericht waren, eist het eergierige coronavirus nu terug alle aandacht voor zich op en koelt het zijn wraak met een schrikbarende ontwikkeling van het aantal besmettingen en slachtoffers.

De Republikeinse stemmers voelen zich in de Verenigde Staten momenteel als het beleg tussen de twee helften van een democratisch broodje. Het midden van het omvangrijke land zit samengedrukt tussen zijn oost- en zijn westkust, die er duidelijk een andere politieke mening op nahouden. Deze scherpe tegenstelling wordt (disproportioneel) geïllustreerd wanneer we niet de politieke voorkeur per staat maar per county aangeven. Een kaart die bijzonder populair is ten huize van de familie Trump …

Outside in the cold distance (…) two riders were approaching and the wind began to howl. (De scherpe klanken van Bob Dylan’s mondharmonica moet u er zelf bij verzinnen). Het is lang geleden dat twee 70-plussers de wereld nog zoveel spanning en opwinding hebben weten te bezorgen. Wie uiteindelijk de nieuwe president van het machtigste land op deze rondzwervende bol in het heelal wordt is ons op dit moment nog niet bekend. Misschien intussen bij u al wel?

Vanuit beleggingsperspectief bieden beide presidentskandidaten voor- en nadelen, maar het is opvallend dat de meeste (Amerikaanse) beurshuizen een beursrally voorspellen eens de verkiezingsuitslag bekend is. Maar daar wringt het schoentje: in een worstcasescenario contesteert een van beide partijen de uitslag en weigert die vervolgens ostentatief om zich neer te leggen bij de cijfers.

De neiging is groot om de impact van de actuele politieke ontwikkelingen op de financiële markten uit te vergroten. Op korte termijn is dat wellicht gerechtvaardigd maar het zijn toch de fundamentele onderliggende tendensen die na verloop van tijd het beleggingsklimaat bepalen. Politiek vormt slechts het schuim op deze economische golven. Ons interesseren vooral die golfbewegingen. Niet voor niets is er een Duitse beurswijsheid die stelt Politische Börsen haben nur kurze Beine. Vertaling niet nodig. …

Het verloop van dit middeleeuwse verhaal is u ongetwijfeld welbekend. Zoals afgesproken werd Hamelen verlost van zijn rattenplaag. Het stadsbestuur kwam zijn financiële belofte echter niet na, zodat de rattenvanger dan maar besloot alle kinderen (130 om precies te zijn) met wat gefluit weg te lokken. Het jonge grut was toen al makkelijk beïnvloedbaar, zoals nu ook de rest van de bevolking.

Althans volgens Jay Powell, dienstdoend voorzitter van de Amerikaanse Centrale Bank. Hij sluit zich met dit standpunt aan bij een selecte groep die koppig volhoudt dat de vermeende ronde vorm van onze planeet slechts een onderdeel is van één grote complottheorie.

Het arsenaal aan Bijbels geïnspireerde waarschuwingen voor de mogelijke gevolgen van hoogmoed is ons echter geenszins vreemd, zodat we toch omzichtig zijn blijven omspringen met de koersklim van superhelden als Amazon, Apple, NVIDIA en Microsoft. De technologiereuzen kenden een ongezien lange zomer, maar werden tijdens de eerste dagen van september op een reeks stevige onweersbuien getrakteerd.

De wonderbaarlijke beursrally van 2020 bracht de koersen van een beperkt kransje van zwaargewichten uit de technologiesector tot op stratosferische hoogte. De ijle lucht die daar heerst, is echter van aard om ook deze superhelden in ademnood te brengen, wat resulteerde in onzachte landingen op 3 en 4 september. Deze snoekduik maakte meteen ook duidelijk dat er een abrupt einde was gekomen aan een van de beste zomers uit de financiële geschiedenis.

Als crisissen inderdaad opportuniteiten zijn, dan vormt dit historische jaar hiervan wellicht de kwintessens.

Een sterke versoepeling van de reisbeperkende maatregelen kan pas verwacht worden na de ontwikkeling van een afdoend vaccin dat op zeer brede schaal beschikbaar moet zijn. Tot dat onbepaalde moment in de toekomst zal iedere liberalisering van de opgelegde restricties een opstoot van het aantal infecties veroorzaken, wat gepaard zal gaan met toenemende onrust en het terugschroeven van de toegestane vrijheden. Telkens met de nodige ontgoocheling en (beperkte) beurscorrecties.

De recente verdikte staart van kansverdelingen. Dit is een gekend statistisch fenomeen, waarmee wordt aangegeven dat de kans op extreme (helaas meestal negatieve) waarnemingen groter is dan voorzien in de normaalverdeling. Deze laatste houdt ons een idyllisch beeld voor van perfecte symmetrie en beperkte kansen op rampspoed en zware averij. Helaas moet dit plaatje geregeld worden bijgesteld –zeker bij financiële toepassingen .

Het geloof in een snel en krachtig economisch herstel heeft intussen een flinke knauw gekregen na de recente publicatie van de werkgelegenheidscijfers in de VS. De toename in het aantal nieuwe aanvragen voor werkloosheidsvergoedingen bevestigt het sluimerende vermoeden van een vertraging van het economische genezingsproces.

Indien een tijdreiziger ons vorig jaar was komen vertellen dat 2020 een historisch jaar zou worden, dan hadden we dat graag geloofd. We zouden vooral gedacht hebben aan het EK-voetbal, olympische medailles of het wielerjaar dat zich veel belovend aankondigde.

Alleen de snelste, meest gedetermineerde en handigste zeeschildpad haalt het beschermende water van de Stille Oceaan. We hebben dit wrede selectiemodel uit de natuur steeds voor ogen gehouden toen in 1999 de vele technologiewaarden en dot.com van de NASDAQ index over hun kuststrook spurtten. Slechts een paar bedrijven zouden de strenge selectieprocedure overleven en later kunnen uitgroeien tot nieuwe economische giganten.

Een verrassingsaanval doe je best niet als iedereen het verwacht. Nogal wiedes. Aan het coranavirus hoef je dat niet uit te leggen want op zijn nachttafeltje ligt de meest recent bijgewerkte uitgave van ieder meesterwerk rond militaire strategie.

Er is weinig of geen twijfel over de positieve impact van de economische en financiële stimuli die als voldoende substantieel worden aanzien om de wereldeconomie tegen medio 2021 grotendeels te laten herstellen.

Geen mens op aarde kan hem dit nadoen. Nadat de wereldleiders (voor één keer) eenduidig hebben gekozen voor een krachtig herstelbeleid en de beurzen hier enthousiast op reageerden, zorgde de Fed-voorzitter met een paar volzinnen voor een stevige onweersbui, hagel en bliksem incluis.

Ondanks de grimmigste economische cijfers sedert de Grote Depressie wisten de aandelen- en obligatiemarkten in eerste fase de schade te beperken en vervolgens zeer goed stand te houden. Nadien werd echter een belangrijke herstelbeweging ingezet.

De huidige epische inzinking heeft zelfs nog geen roepnaam, laat staan iets officieels om mee door het leven te gaan. Om aan dit euvel te verhelpen, stellen wij u als benaming voor: De Grote Beroerte.

Bij deze historische beproeving hebben vele aspecten ons zo mogelijk zelfs aangenaam verrast, enkele echter ook erg onaangenaam. De tweede categorie vegen we voorlopig even onder de mat, bij de eerste onthouden we vooral de gedreven inzet van zorgverleners en de distributiesector. Maar blijven we ons tegelijk in positieve zin verbazen over het kranige verweer van de meeste wereldbeurzen.

De verleiding is telkens weer erg groot om de meest recente gebeurtenissen te extrapoleren en fundamentele vertekeningen aan te brengen aan de compositie van een investeringsportefeuille. Hierdoor worden specifieke accenten gelegd en beschermende maatregelen genomen voor risico’s die zich in het verleden onverwacht voordeden maar die zich vanzelfsprekend niet noodzakelijk op een gelijkaardige wijze herhalen in de toekomst.

De ongeziene maatregelen die in de afgelopen periode werden opgelegd hebben intussen de nodige tijd gekregen om hun effectiviteit te bewijzen. Bij de afweging tussen de immense economische kostprijs en de gevaren voor de volksgezondheid, begint – alleszins in de perceptie – het eerste element meer en meer door te wegen.

Wij willen graag ons steentje bijdrage aan de ontwikkeling van het aanbod op de arbeidsmarkt, zeker nu de aandelenbeurzen de meeste positieve elementen al in hun koersniveau hebben verwerkt en geconfronteerd worden met enkele tijdelijke obstakels op hun opwaartse pad.

Omdat een wanhopig volk een bedreiging kan vormen voor elk regime, gaf de overheid aan het meest gerenommeerde wetenschappelijke instituut van zijn tijd de opdracht om de oorzaken te achterhalen – en zo mogelijk een remedie uit te werken – voor de pestepidemie die in het hele land talloze slachtoffers maakte. Na grondig onderzoek kwam het team van onderzoekers van de Sorbonne tot de eenduidige conclusie dat omwille van een ongunstige stand van de planeten (Saturnus en Jupiter in het bijzonder) moerasgassen waren vrijgekomen die de vreselijke ziekte hadden opgewekt .

De natuur herinnerde ons met harde hand aan haar fundamentele wetten maar voorziet ook in een helingsproces. Ook het virus zal uiteindelijk moeten gehoorzamen en zich plooien naar de regels van de statistiek.

Nu het positieve nieuws over de voorziene overheidssteun en de monetaire stimuli grotendeels verwerkt is in de financiële markten, beginnen we aan een nieuwe tussentijdse fase.

Deze keer geen schietgrage teutoonse horden zoals in 1914 die de Maas overstaken. Ook geen stuka’s, zoals in mei ’40, die zich boven onze contreien ontlastten van hun explosieve excrementen. Neen, een sluipende en onzichtbare vijand, die smakelijk lacht met onze hopeloos achterhaalde verdedigingssystemen. De atoombommen in Kleine Brogel en het antirakettenschild boven de VS vormen een vast onderdeel van het grappenarsenaal van iedere stand-upcomedian in virusland.

De mondiale economie staat zowat stil. We zijn nu verplicht om grondig na te denken over de toekomstige economische structuren.

De hoop op de financiële markten berust nu volledig op de verwachte economische steunmaatregelen en verdere rentedalingen door de Fed, de ECB, de Japanse en Chinese centrale bank. En het feit dat het virus zichzelf opbrandt wanneer de temperatuur in het Noordelijk halfrond begint te stijgen.

Nadat de nieuwe ziekte een vreselijk spoor van vernieling heeft achtergelaten in China en zich verspreidde over de ganse lengte van de eeuwenoude zijderoute, reageren de Italiaanse overheden - verbaasd en met verstomming geslagen - te laat en inadequaat. Korte tijd later zal 60 % van de bevolking van Siena en Firenze bezwijken. Met razende snelheid bereikt deze onbekende plaag het noorden van Engeland en wordt hij enkel afgeremd op ijle Alpenhoogte en in het barre klimaat van Scandinavië.

We horen voorzitter van de Amerikaanse centrale bank diep zuchten, van Washington DC tot hier.

De rentedalingen in de VS en het substantiële stimuluspakket in China bezorgden de wereldeconomie de nodige energie om een globale versnelling van de industriële activiteit in te zetten.

De financiële markten hebben zich de afgelopen weken erg kranig weten te houden, ondanks de alarmerende berichten over de uitbraak van het coronavirus.

Na de recente klopjacht op nieuwe records op de aandelen- én obligatiemarkten is het niet meer dan vanzelfsprekend om ons de vraag te stellen of de bereikte topniveaus nog in overeenstemming zijn met een evenwichtige waardering.

In een context van stabiele, lage rente en bij ontstentenis van imminente geopolitieke conflicten, zou de wereldeconomie in 2020 immers alle ruimte vinden om een substantiële herstelbeweging in te zetten.

Coronavirus: wat vooral wordt gevreesd is de terugslag van de economische groei, net nu we een hoger groeipad wilden inslaan na het bereiken van het Amerikaanse-Chinese handelsakkoord.

Naast de werkelijke slachtoffers viel er ook wat beursschade op te meten door het coronavirus. Voorlopig is dit beperkt gebleven tot de beurs van Hong Kong en aandelen uit de luxesector.

De geopolitieke turbulenties domineerden, zoals steeds kortstondig, de financiële markten. Gelegenheid genoeg echter voor doemdenkers en de bezitters van vermanende vingertjes om u te waarschuwen voor een diepe terugval, enkel door Icarus in die proportie voorgedaan.

Het aandelenjaar 2019 liet record na record optekenen en vormde zo een welgekomen afwisseling met de teleurstellende prestaties die in het voorafgaande jaar nog moesten worden opgetekend.

Met een laatste zwiep van zijn slee wist de Kerstman de Amerikaanse aandelenindex ervan te weerhouden om zijn historische bull run te breken, een historische ongezien lang volgehouden koersstijging die in maart 2009 was opgestart.

De vrees voor de nieuwe Amerikaanse tarieven die op 15 december zouden inslaan op de import van consumptiegoederen uit China nam in de afgelopen weken vreemde vormen aan en leidde bij sommigen tot gedrag.

De onvoorspelbare en willekeurige uitspraken van Trump over de evolutie in de Chinees-Amerikaanse handelsgesprekken laten de financiële markten echter telkens weer van links naar rechts uitslaan.

De Amerikaanse geschiedschrijving is doorwrocht met eenvoudig doorprikbare mythes, halve waarheden en opgeklopte heldendaden van protagonisten die in werkelijkheid in geen mijlen van het slagveld te bespeuren waren. Net als de Europese.

De wereldwijde beursindex steeg sedert het jaarbegin met ruim 20 %. Alles wat je maar hoefde te doen was rustig blijven zitten en geloven dat alles vrij snel weer goed zou komen, na het afzichtelijke mistasten van de Amerikaanse centrale bank.

Of je nu een voorstander of een tegenstander bent, één zaak moet je de Amerikaanse president nageven: hij speelt de hoofdrol in zijn eigen leven. Op een Oscarnominatie zal hij echter niet moeten rekenen, gelet op de politieke overtuiging van de jury.

Bewondering mag je alleszins tonen voor de recente prestaties van de aandelenmarkten. Ondanks de geopolitieke dreigingen wisten de meeste beursindices, zelfs in Europa maar zeker in de VS, nieuwe topniveaus te bereiken.

Toen Jeremy Siegel zijn baanbrekende artikel over de langetermijnevolutie van de (Amerikaanse) aandelenmarkt liet verschijnen, had hij geen idee wat de impact ervan zou worden.