Argenta's blik op de beurzen

De onzekerheid en de vrees voor een escalatie wegen zwaar op de financiële markten. We kunnen ons immers moeilijk voorstellen dat de gewelddadige meute die het gebouw binnendrong dat symbool staat voor de Amerikaanse democratische waarden, het hierbij zal laten.

Het duurt meestal maar even, maar soms benijden wij het beroep van weersvoorspeller die bij het opstellen van zijn (of haar) prognose kan terugvallen op seizoenwendingen die min of meer vastliggen in het jaar en zich vooral gretig van de regel van de persistentie mogen bedienen. Een regel die met name inhoudt dat het weer van morgen in 70 % van de gevallen een kopie is van vandaag en vandaar slechts geleidelijk in de tijd wijzigt. Dit levert de kans om de voorspelling ruim bijtijds bij te sturen.

Ieder jaar houdt wel zijn onaangename verrassing in petto maar wat 2020 voor ons te bieden had, sloeg iedereen met verstomming door ons een met een pandemie te confronteren, die in deze intensiteit in een eeuw niet meer was waargenomen. Het hallucinante aantal slachtoffers verwacht je in deze orde van grootte alleen tijdens oorlogsjaren.

U zal ons geen traan hebben weten plengen bij de aankondiging dat het VK de Europese Unie wenste te verlaten. Het bood een dubbel voordeel: enerzijds was de EU verlost van een lidstaat die van het systematisch neen-zeggen een uithoudingssport had gemaakt. Anderzijds was dit een nuttige wake-upcall voor Europa.

De wereldbeurzen rijgen de topnoteringen (tegen een recordtempo) aan elkaar, vooral gedreven door de vooruitgang op de Amerikaanse beurzen. Maar ook elders laten de aandelenindices zich niet onbetuigd met een historische koersklim in november. De vooruitgang op de wereldbeurzen is des te hoopgevender omdat ze breed gedragen is over uiteenlopende sectoren heen en minder afhankelijk geworden is van de prestatie van een beperkt aantal topnamen.

Neen, u heeft geen (nieuwe) leesbril nodig en wij geen beter rekenapparaat. Het feit dat de Dow Jones Industrials prijsindex op 25 november ’20 afsloot boven het mythische niveau van 30.000 punten, vormt terecht een lichtpunt in het wereldnieuws. Maar dat de returnindex van 30 belangrijke Amerikaanse aandelen reeds geruime tijd boven de 3 miljoen punten (!) zweeft, krijgt ten onrechte geen aandacht.

De focus van de media lag in de voorbije weken vooral op de Amerikaanse verkiezingen. In toorn ontstoken door het feit dat de schijnwerpers tijdelijk niet op hem gericht waren, eist het eergierige coronavirus nu terug alle aandacht voor zich op en koelt het zijn wraak met een schrikbarende ontwikkeling van het aantal besmettingen en slachtoffers.

De Republikeinse stemmers voelen zich in de Verenigde Staten momenteel als het beleg tussen de twee helften van een democratisch broodje. Het midden van het omvangrijke land zit samengedrukt tussen zijn oost- en zijn westkust, die er duidelijk een andere politieke mening op nahouden. Deze scherpe tegenstelling wordt (disproportioneel) geïllustreerd wanneer we niet de politieke voorkeur per staat maar per county aangeven. Een kaart die bijzonder populair is ten huize van de familie Trump …

Outside in the cold distance (…) two riders were approaching and the wind began to howl. (De scherpe klanken van Bob Dylan’s mondharmonica moet u er zelf bij verzinnen). Het is lang geleden dat twee 70-plussers de wereld nog zoveel spanning en opwinding hebben weten te bezorgen. Wie uiteindelijk de nieuwe president van het machtigste land op deze rondzwervende bol in het heelal wordt is ons op dit moment nog niet bekend. Misschien intussen bij u al wel?

Vanuit beleggingsperspectief bieden beide presidentskandidaten voor- en nadelen, maar het is opvallend dat de meeste (Amerikaanse) beurshuizen een beursrally voorspellen eens de verkiezingsuitslag bekend is. Maar daar wringt het schoentje: in een worstcasescenario contesteert een van beide partijen de uitslag en weigert die vervolgens ostentatief om zich neer te leggen bij de cijfers.

De neiging is groot om de impact van de actuele politieke ontwikkelingen op de financiële markten uit te vergroten. Op korte termijn is dat wellicht gerechtvaardigd maar het zijn toch de fundamentele onderliggende tendensen die na verloop van tijd het beleggingsklimaat bepalen. Politiek vormt slechts het schuim op deze economische golven. Ons interesseren vooral die golfbewegingen. Niet voor niets is er een Duitse beurswijsheid die stelt Politische Börsen haben nur kurze Beine. Vertaling niet nodig. …

Het verloop van dit middeleeuwse verhaal is u ongetwijfeld welbekend. Zoals afgesproken werd Hamelen verlost van zijn rattenplaag. Het stadsbestuur kwam zijn financiële belofte echter niet na, zodat de rattenvanger dan maar besloot alle kinderen (130 om precies te zijn) met wat gefluit weg te lokken. Het jonge grut was toen al makkelijk beïnvloedbaar, zoals nu ook de rest van de bevolking.

Althans volgens Jay Powell, dienstdoend voorzitter van de Amerikaanse Centrale Bank. Hij sluit zich met dit standpunt aan bij een selecte groep die koppig volhoudt dat de vermeende ronde vorm van onze planeet slechts een onderdeel is van één grote complottheorie.

Het arsenaal aan Bijbels geïnspireerde waarschuwingen voor de mogelijke gevolgen van hoogmoed is ons echter geenszins vreemd, zodat we toch omzichtig zijn blijven omspringen met de koersklim van superhelden als Amazon, Apple, NVIDIA en Microsoft. De technologiereuzen kenden een ongezien lange zomer, maar werden tijdens de eerste dagen van september op een reeks stevige onweersbuien getrakteerd.

De wonderbaarlijke beursrally van 2020 bracht de koersen van een beperkt kransje van zwaargewichten uit de technologiesector tot op stratosferische hoogte. De ijle lucht die daar heerst, is echter van aard om ook deze superhelden in ademnood te brengen, wat resulteerde in onzachte landingen op 3 en 4 september. Deze snoekduik maakte meteen ook duidelijk dat er een abrupt einde was gekomen aan een van de beste zomers uit de financiële geschiedenis.

Als crisissen inderdaad opportuniteiten zijn, dan vormt dit historische jaar hiervan wellicht de kwintessens.

Een sterke versoepeling van de reisbeperkende maatregelen kan pas verwacht worden na de ontwikkeling van een afdoend vaccin dat op zeer brede schaal beschikbaar moet zijn. Tot dat onbepaalde moment in de toekomst zal iedere liberalisering van de opgelegde restricties een opstoot van het aantal infecties veroorzaken, wat gepaard zal gaan met toenemende onrust en het terugschroeven van de toegestane vrijheden. Telkens met de nodige ontgoocheling en (beperkte) beurscorrecties.

De recente verdikte staart van kansverdelingen. Dit is een gekend statistisch fenomeen, waarmee wordt aangegeven dat de kans op extreme (helaas meestal negatieve) waarnemingen groter is dan voorzien in de normaalverdeling. Deze laatste houdt ons een idyllisch beeld voor van perfecte symmetrie en beperkte kansen op rampspoed en zware averij. Helaas moet dit plaatje geregeld worden bijgesteld –zeker bij financiële toepassingen .

Het geloof in een snel en krachtig economisch herstel heeft intussen een flinke knauw gekregen na de recente publicatie van de werkgelegenheidscijfers in de VS. De toename in het aantal nieuwe aanvragen voor werkloosheidsvergoedingen bevestigt het sluimerende vermoeden van een vertraging van het economische genezingsproces.

Indien een tijdreiziger ons vorig jaar was komen vertellen dat 2020 een historisch jaar zou worden, dan hadden we dat graag geloofd. We zouden vooral gedacht hebben aan het EK-voetbal, olympische medailles of het wielerjaar dat zich veel belovend aankondigde.

Alleen de snelste, meest gedetermineerde en handigste zeeschildpad haalt het beschermende water van de Stille Oceaan. We hebben dit wrede selectiemodel uit de natuur steeds voor ogen gehouden toen in 1999 de vele technologiewaarden en dot.com van de NASDAQ index over hun kuststrook spurtten. Slechts een paar bedrijven zouden de strenge selectieprocedure overleven en later kunnen uitgroeien tot nieuwe economische giganten.

Een verrassingsaanval doe je best niet als iedereen het verwacht. Nogal wiedes. Aan het coranavirus hoef je dat niet uit te leggen want op zijn nachttafeltje ligt de meest recent bijgewerkte uitgave van ieder meesterwerk rond militaire strategie.

Er is weinig of geen twijfel over de positieve impact van de economische en financiële stimuli die als voldoende substantieel worden aanzien om de wereldeconomie tegen medio 2021 grotendeels te laten herstellen.

Geen mens op aarde kan hem dit nadoen. Nadat de wereldleiders (voor één keer) eenduidig hebben gekozen voor een krachtig herstelbeleid en de beurzen hier enthousiast op reageerden, zorgde de Fed-voorzitter met een paar volzinnen voor een stevige onweersbui, hagel en bliksem incluis.

Ondanks de grimmigste economische cijfers sedert de Grote Depressie wisten de aandelen- en obligatiemarkten in eerste fase de schade te beperken en vervolgens zeer goed stand te houden. Nadien werd echter een belangrijke herstelbeweging ingezet.

De huidige epische inzinking heeft zelfs nog geen roepnaam, laat staan iets officieels om mee door het leven te gaan. Om aan dit euvel te verhelpen, stellen wij u als benaming voor: De Grote Beroerte.

Bij deze historische beproeving hebben vele aspecten ons zo mogelijk zelfs aangenaam verrast, enkele echter ook erg onaangenaam. De tweede categorie vegen we voorlopig even onder de mat, bij de eerste onthouden we vooral de gedreven inzet van zorgverleners en de distributiesector. Maar blijven we ons tegelijk in positieve zin verbazen over het kranige verweer van de meeste wereldbeurzen.

De verleiding is telkens weer erg groot om de meest recente gebeurtenissen te extrapoleren en fundamentele vertekeningen aan te brengen aan de compositie van een investeringsportefeuille. Hierdoor worden specifieke accenten gelegd en beschermende maatregelen genomen voor risico’s die zich in het verleden onverwacht voordeden maar die zich vanzelfsprekend niet noodzakelijk op een gelijkaardige wijze herhalen in de toekomst.

De ongeziene maatregelen die in de afgelopen periode werden opgelegd hebben intussen de nodige tijd gekregen om hun effectiviteit te bewijzen. Bij de afweging tussen de immense economische kostprijs en de gevaren voor de volksgezondheid, begint – alleszins in de perceptie – het eerste element meer en meer door te wegen.

Wij willen graag ons steentje bijdrage aan de ontwikkeling van het aanbod op de arbeidsmarkt, zeker nu de aandelenbeurzen de meeste positieve elementen al in hun koersniveau hebben verwerkt en geconfronteerd worden met enkele tijdelijke obstakels op hun opwaartse pad.

Omdat een wanhopig volk een bedreiging kan vormen voor elk regime, gaf de overheid aan het meest gerenommeerde wetenschappelijke instituut van zijn tijd de opdracht om de oorzaken te achterhalen – en zo mogelijk een remedie uit te werken – voor de pestepidemie die in het hele land talloze slachtoffers maakte. Na grondig onderzoek kwam het team van onderzoekers van de Sorbonne tot de eenduidige conclusie dat omwille van een ongunstige stand van de planeten (Saturnus en Jupiter in het bijzonder) moerasgassen waren vrijgekomen die de vreselijke ziekte hadden opgewekt .

De natuur herinnerde ons met harde hand aan haar fundamentele wetten maar voorziet ook in een helingsproces. Ook het virus zal uiteindelijk moeten gehoorzamen en zich plooien naar de regels van de statistiek.

Nu het positieve nieuws over de voorziene overheidssteun en de monetaire stimuli grotendeels verwerkt is in de financiële markten, beginnen we aan een nieuwe tussentijdse fase.

Deze keer geen schietgrage teutoonse horden zoals in 1914 die de Maas overstaken. Ook geen stuka’s, zoals in mei ’40, die zich boven onze contreien ontlastten van hun explosieve excrementen. Neen, een sluipende en onzichtbare vijand, die smakelijk lacht met onze hopeloos achterhaalde verdedigingssystemen. De atoombommen in Kleine Brogel en het antirakettenschild boven de VS vormen een vast onderdeel van het grappenarsenaal van iedere stand-upcomedian in virusland.

De mondiale economie staat zowat stil. We zijn nu verplicht om grondig na te denken over de toekomstige economische structuren.

De hoop op de financiële markten berust nu volledig op de verwachte economische steunmaatregelen en verdere rentedalingen door de Fed, de ECB, de Japanse en Chinese centrale bank. En het feit dat het virus zichzelf opbrandt wanneer de temperatuur in het Noordelijk halfrond begint te stijgen.

Nadat de nieuwe ziekte een vreselijk spoor van vernieling heeft achtergelaten in China en zich verspreidde over de ganse lengte van de eeuwenoude zijderoute, reageren de Italiaanse overheden - verbaasd en met verstomming geslagen - te laat en inadequaat. Korte tijd later zal 60 % van de bevolking van Siena en Firenze bezwijken. Met razende snelheid bereikt deze onbekende plaag het noorden van Engeland en wordt hij enkel afgeremd op ijle Alpenhoogte en in het barre klimaat van Scandinavië.

We horen voorzitter van de Amerikaanse centrale bank diep zuchten, van Washington DC tot hier.

De rentedalingen in de VS en het substantiële stimuluspakket in China bezorgden de wereldeconomie de nodige energie om een globale versnelling van de industriële activiteit in te zetten.

De financiële markten hebben zich de afgelopen weken erg kranig weten te houden, ondanks de alarmerende berichten over de uitbraak van het coronavirus.

Na de recente klopjacht op nieuwe records op de aandelen- én obligatiemarkten is het niet meer dan vanzelfsprekend om ons de vraag te stellen of de bereikte topniveaus nog in overeenstemming zijn met een evenwichtige waardering.

In een context van stabiele, lage rente en bij ontstentenis van imminente geopolitieke conflicten, zou de wereldeconomie in 2020 immers alle ruimte vinden om een substantiële herstelbeweging in te zetten.

Coronavirus: wat vooral wordt gevreesd is de terugslag van de economische groei, net nu we een hoger groeipad wilden inslaan na het bereiken van het Amerikaanse-Chinese handelsakkoord.

Naast de werkelijke slachtoffers viel er ook wat beursschade op te meten door het coronavirus. Voorlopig is dit beperkt gebleven tot de beurs van Hong Kong en aandelen uit de luxesector.

De geopolitieke turbulenties domineerden, zoals steeds kortstondig, de financiële markten. Gelegenheid genoeg echter voor doemdenkers en de bezitters van vermanende vingertjes om u te waarschuwen voor een diepe terugval, enkel door Icarus in die proportie voorgedaan.

Het aandelenjaar 2019 liet record na record optekenen en vormde zo een welgekomen afwisseling met de teleurstellende prestaties die in het voorafgaande jaar nog moesten worden opgetekend.

Met een laatste zwiep van zijn slee wist de Kerstman de Amerikaanse aandelenindex ervan te weerhouden om zijn historische bull run te breken, een historische ongezien lang volgehouden koersstijging die in maart 2009 was opgestart.

De vrees voor de nieuwe Amerikaanse tarieven die op 15 december zouden inslaan op de import van consumptiegoederen uit China nam in de afgelopen weken vreemde vormen aan en leidde bij sommigen tot gedrag.

De onvoorspelbare en willekeurige uitspraken van Trump over de evolutie in de Chinees-Amerikaanse handelsgesprekken laten de financiële markten echter telkens weer van links naar rechts uitslaan.

De Amerikaanse geschiedschrijving is doorwrocht met eenvoudig doorprikbare mythes, halve waarheden en opgeklopte heldendaden van protagonisten die in werkelijkheid in geen mijlen van het slagveld te bespeuren waren. Net als de Europese.

De wereldwijde beursindex steeg sedert het jaarbegin met ruim 20 %. Alles wat je maar hoefde te doen was rustig blijven zitten en geloven dat alles vrij snel weer goed zou komen, na het afzichtelijke mistasten van de Amerikaanse centrale bank.

Of je nu een voorstander of een tegenstander bent, één zaak moet je de Amerikaanse president nageven: hij speelt de hoofdrol in zijn eigen leven. Op een Oscarnominatie zal hij echter niet moeten rekenen, gelet op de politieke overtuiging van de jury.

Bewondering mag je alleszins tonen voor de recente prestaties van de aandelenmarkten. Ondanks de geopolitieke dreigingen wisten de meeste beursindices, zelfs in Europa maar zeker in de VS, nieuwe topniveaus te bereiken.

Toen Jeremy Siegel zijn baanbrekende artikel over de langetermijnevolutie van de (Amerikaanse) aandelenmarkt liet verschijnen, had hij geen idee wat de impact ervan zou worden.

Stefan Duchateau is adviseur bij de Argenta Groep en voorzitter van de diverse beleggingsvennootschappen van deze groep.